از محاسن آزمون‌های کوته پاسخ می‌توان موارد زیر را نام برد:
الف) سهولت تهیه سؤال‌ها و تصحیح پاسخ‌ها؛
ب) اجرای آن آسان است؛
ج) تقلب را کاهش می‌دهد؛
د) نسبت به آزمون‌های عینی چندگزینه‌ای صحیح و غلط و جور کردنی اطلاعات تشخیصی بیشتری را در اختیار معلمان می‌گذارند.
ه) حدس کورکورانه که از معایب آزمون‌های عینی است در کوته پاسخ وجود ندارد.
اما بعضی معایب روش کوته پاسخ به این شرح است:
الف) چون مختصرند نمی‌توان از آن ها برای سنجش هدف‌های بالای یادگیری استفاده کرد و در حد دانش، فهمیدن و موارد نادر به کار بستن می‌باشند؛
ب) باعث حفظ کردن اطلاعاتی جزئی و بی‌اهمیت خواهد شد؛
ج) نمره‌گذاری به‌دقت و سرعت آزمون‌های عینی نیست؛
د) مسئله‌ی بالا باعث عدم دقت و کاستن میزان روایی و پایایی آزمون می‌شود؛
ه) ساختن سؤال‌های کوته پاسخ یا کامل کردنی که تنها یک پاسخ درست و غیرمبهم داشته باشد دشوار است (فتوحی و همکاران،1389: 88-87).
2-2-14-2) قواعد تهیه سؤال‌های کوته پاسخ
برای تهیه‌ی سؤال‌های کوته پاسخ یک سری قواعد و اصول وجود دارد که اگر به‌دقت موردتوجه قرار گیرند به نتیجه‌ی بهتری می‌رسیم، بنابراین رعایت قواعد زیر در طراحی این نوع سؤالات پیشنهاد می‌شود:
- برای آزمون خود جدول مشخصات تهیه کنید و سؤال‌های آزمون را با توجه به جدول مشخصات بنویسید؛
- هر سؤال باید موضوع مهمی را شامل شود؛
صورت سؤال را کاملاً روشن بنویسید به‌گونه‌ای که به پاسخ مشخص و معینی نیاز داشته باشد؛
- صورت سؤال را از روی مطالب کتاب عیناً نقل نکنید؛
- در سؤال‌هایی که پاسخ‌های آن ها اعداد هستند، واحد مقیاس و میزان دقتی را که در محاسبات باید رعایت شوند مشخص کنید؛
- در سؤال‌های کوته پاسخ کامل کردنی، تنها کلمات و عبارات مهم را حذف کنید؛
- در سؤال‌های کامل کردنی که برای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به کار می‌روند تعداد زیادی جای خالی منظور نکنید؛
- جای خالی سؤال‌های کامل کردنی را تا آنجا که ممکن است در قسمت پایانی سؤال قرار دهید؛
- جای خالی سؤال‌های کامل کردنی را همواره یک اندازه تعیین کنید؛
- تا حد امکان به‌جای سؤال‌های کامل کردنی، از سؤال‌های پرسشی استفاده کنید؛
- در سؤال‌های کامل کردنی، از کاربرد اشارات دستوری و موارد دیگری که جواب سؤال را مشخص می‌کنند خودداری کنید (سیف،1389: 179-175).
3-14-2) آزمون‌های صحیح- غلط[1]
در آزمون‌های صحیح-غلط تعدادی سؤال یا جمله در اختیار آزمون‌شونده گذاشته می‌شود و او صحیح یا غلط بودن آن ها را تعیین می‌کند. سؤال‌های صحیح-غلط ساده‌ترین صورت سؤال‌های عینی هستند. پوفهام (2002) گفته است که سؤال‌های صحیح-غلط متداول‌ترین نوع سؤال‌های عینی هستند و پرورش‌کاران از زمان سقراط تاکنون از آن ها استفاده می‌کرده‌اند. سؤال‌های صحیح -غلط دارای سه نوع: الف) صحیح-غلط ب) بله-نه ج) اصلاحی می‌باشند (سیف،1389: 187).
1-3-14-2) محاسن و معایب آزمون‌های صحیح – غلط
ابیل (1979) درباره محاسن آزمون‌های صحیح-غلط گفته است دلیل عمده استفاده از این نوع آزمون‌ها آن است که وسیله‌ی مستقیم و ساده‌ای برای سنجش بازده آموزشی رسمی به‌حساب می‌آیند، زیرا جوهره‌ی پیشرفت تحصیلی تسلط یافتن بر دانش کلامی مفید است. به‌طور می‌توان محاسن این آزمون‌ها را به شرح زیر فهرست کرد:
الف) بیان موضوع‌های درسی در قالب عبارت‌های ساده؛
ب) سادگی تهیه؛
ج) عینی بودن تصحیح جواب‌ها؛
د) زیادی تعداد آن ها در هر جلسه امتحانی.
به‌رغم محاسن بالا، آزمون‌های صحیح-غلط را از جهاتی موردانتقاد قراردادند و ایرادهایی به آن ها وارد کرده‌اند. ایرادهای وارده به این آزمون‌ها را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
الف) این آزمون‌ها اطلاعات جزئی و کم‌اهمیت را می‌سنجند.
ب) حدس کورکورانه در آن ها زیاد دخالت دارد؛
ج) کاربرد زیاد آن ها باعث تأکید بی‌مورد بر حفظ طوطی‌وار اطلاعات کم‌اهمیت می‌شود؛
د) بیشتر برای سنجش هدف‌های سطح پایین به کار می‌روند (فتوحی و همکاران،1389: 92).
2-3-14-2) قواعد تهیه سؤالات صحیح-غلط
برای اینکه یک آزمون خوب تدارک ببینید رعایت اصول و قواعد زیر لازم است:
- جملاتی را به کار ببرید که به‌طور آشکار درست یا غلط باشند؛
- سعی کنید تعداد سؤال‌های صحیح و تعداد سؤال‌های غلط تقریباً به یک اندازه باشند؛
- نقل جملات کتاب در سؤال‌های امتحانی سبب می‌شود که دانش‌آموزان به حفظ کردن مطالب تشویق شوند؛
- از گنجانیدن مطالب بی‌اهمیت در سؤال پرهیز کنید؛
- سؤال‌ها تا حد امکان مختصر و ساده و روشن باشند. در هر سؤال تنها یک مطلب مهم را سنجش کنید؛
- از کاربرد کلماتی چون همه، بعضی وقت‌ها، غالباً، هرگز و از این قبیل پرهیز کنید؛
- طول سؤال‌های صحیح و غلط هم‌اندازه باشد تا از روی ظاهر سؤال‌ها را حدس نزند؛
- سؤال‌ها را از روی جمله‌های کتاب ننویسید؛
9. در هر سؤال یک هدف آموزشی سنجیده شود (فتوحی و همکاران،1389: 95-94).
68.true-false
