برای اینکه شخص مدیر بتواند از عهده وظایف مدیریت برآید. فعالیتهای جمعی را در جهت اهداف از پیش تعیینشده سوق دهد، باید دارای مهارتهایی باشد که در انجام این مهم توفیق یابد. تاکنون تقسیمبندیهای مختلفی از اندیشمندانی چون «رابرت کاتز[1]، کنتز و گریفین، [2] جیم لاندی[3]، گری یوکی[4] ، ریچارد بیارد[5] وغیره» در حیطهی مهارتهای مدیران صورت گرفته است که مشهورترین آن تقسیمبندی رابرت کاتز است.
رابرت ال کاتز سه نوع مهارت را برای هر مدیر شناسایی کرد که عبارتند از: فنی، انسانی وادارکی.
2-2-1-1- مهارت فنی
مهارت فنی عبارت است از استادی در فعالیت خاصی است که لازمهی آن کاربرد روشها، فرآیندها، رویه هاو عملها یا فنون است. مهارت فنی مستلزم داشتن معلومات تخصصی، قدرت تحلیل در محدودهی تخصص مورد نظر و استادی در کاربرد ابزار و فنون مربوط به رشتهای خاص میباشد (علاقه بند، 1378).
مهارت فنی در مقایسه با مهارتهای سه گانه فنی، انسانی و ادراکی ملموسترین آن ها به شمار میآید و در عصری که ما در آن زندگی میکنیم اغلب افراد، باید از این مهارت برخوردار باشند. «ویژگی بارز مهارت فنی آن است که به بالاترین شایستگی و خبرگی در آن می توان دست یافت. زیرا این نوع مهارت، ماهیتاً دقیق، مشخص، دارای ضوابط عینی وقابل اندازه گیری است»(علاقه بند،1375).
مهارتهای فنی از طریق تحصیل، کارورزی و تجربه حاصل میشوند. مدیران معمولاً این مهارتها را طی دورههای آموزشی یا کارآموزی فرا میگیرند و مهارت فنی مورد نیاز مدیران آموزشی علاوه بر موارد فوق شامل مهارت و تبحر در برنامهریزی آموزشی، ارزشیابی آموزشی، راهنمایی آموزشی، فنون و روشهای تدریس و فنون اداری و مالی آموزش و پرورش است (همان).
خورشیدی (1382) مهمترین مهارتهای فنی مورد نیاز مدیران مدارس را بدین گونه بر میشمارد:
1- مهارتهای مورد نیاز در زمینه کارکنان آموزشی مانند مهارت در بیان نیازهای معلمان، مصاحبه، سازماندهی، تحلیل امور آموزشی و غیره.
2- مهارتهای مورد نیاز در زمینه دانشآموزان مانند مهارت در حضور و غیاب، ثبتنام، تحلیل نمرات، تطبیق برنامههای آموزشی با تغییرات جامعه و غیره.
3- مهارتهای مورد نیاز در زمینه آموزش و درس.
4- مهارتهای مورد نیاز در زمینه عمران مدرسه، مانند مهارت و نگهداری از ساختمان و وسایل مدرسه، شاخص گذاری فضای آموزشی و غیره.
5- مهارتهای مورد نیاز در زمینه امور مالی مدرسه، مانند مهارت در بودجهبندی، سرمایهگذاری و کسب درآمد و غیره.
اگر مدیر فاقد مهارت فنی باشد ضمن عدم برخورداری از روشها و ابزارهای کار خود، اجباراً بر دیگری متکی خواهد بود که در این صورت به همین میزان اختیار سازمان به تدریج تمایل به کنترل آن پیدا میکند و از آنجایی که این افراد عموماً متعلق به کارکنان ستادی هستند در مقابل اهداف اصلی سازمان نقش مانع را بازی خواهند کرد (سید عباس زاده،1386).
[1] . Robert katz
[2] . kontz & Griffin
- 3. Jimlandy
- 4. Gary yuki
- 5. Richard biard