گفتار اول: جهان  باستان ……………………………………………………………………………………..

32

بند اول: روم باستان ………………………………………………………………………………………….

33

بند دوم: یونان باستان …………………………………………………………………………………….

34

گفتار دوم: ایران  باستان ……………………………………………………………………………………

34

بند اول: هخامنشیان ……………………………………………………………………………………………

34

بند دوم: اشکانیان ……………………………………………………………………………………………….

36

بند سوم: ساسانیان ……………………………………………………………………………………………..

37

گفتار سوم: ادیان الهی …………………………………………………………………………………………

38

بند اول: دین یهود ………………………………………………………………………………………………

38

بند دوم: دین مسیحیت……………………………………………………………………………………..…

40

بند سوم:دین مقدس اسلام………………………………………………………………………..………….

44

فصل دوم : موارد ومصادیق قتل های عمدی غیرمستوجب قصاص

مبحث اول:موارد مستقیم قتل عمدی غیرمستوجب قصاص……………………………………..

50

گفتار اول:عدم برابری قاتل ومقتول درحریت و بردگی……………………………………………..

50

گفتار دوم: قتل فرزندتوسط پدر…………………………………………………………….……………..

50

بند اول:فلسفه عدم قصاص پدربه خاطرکشتن فرزند……………………………………..………….

51

بنددوم: دیدگاه امامیه…………………………………………………………………………………………..

52

بند سوم:دیدگاه اهل سنت……………………………………………………………………………………

54

بند چهارم:قتل فرزندتوسط پدر درحقوق موضوعه ایران…………………………….………….…

55

گفتار سوم:قتل به اعتقادمهدورالدم……………………………………………………………………..…

56

بند اول: قتل های ناموسی……………………………………………………………………………….…..

58

بند دوم:قتل درفراش……………………………………………………………………………………………

59

بند سوم:قتل مرتد……………………………………………………………………………………………….

59

الف)  حربی……………………………………………………………………………………………………….

59

ب)  حکم مرتد از دیدگاه امامیه………………………………………………………………………….

61

ج)  حکم مرتدازدیدگاه اهل سنت……………………………………………………..………..……..

61

بند چهارم:قتل ساب النبی……………………………………………………………………………………..

62

الف)  جرم سبّ النبی ازدیدگاه فقیهان اهل سنت…………………………………….………..……

64

گفتار چهارم: قتل کافرتوسط مسلمان……………………………………………………….………….

66

بند اول:فقه امامیه…………………………………………………………………………………..…………...

66

بند دوم:اهل سنت………………………………………………………………………………….……………

67

مبحث دوم: قتل های مرددبین عمدی وقتل غیرعمدی…………………………….………………

70

گفتار اول: قتل بالغ توسط کودک (صغر)……………………………………………………………….

70

گفتار دوم:جنون……………………………………………………………………………….……………….

75

بند اول:نحوه احرازجنون………………………………………………………………………………………

76

بند دوم: آثارجنون…………………………………………………………………………………..…………..

76

گفتار سوم:قتل دیوانه توسط عاقل…………………………………………………………….………….

77

گفتار چهارم: قتل در حال مستی…………………………………………………………..…………..….

78

بند اول: مستی از نظر میزان تأثیر بر دستگاه عصبی …………………………………………………

80

الف) مستی تام…………………………………………………………………………………………………..

80

ب) مستی نسبی……………………………………………………………………………….………….……

81

ج) مستی بر مبنای قصد شخصی مست…………………………………………………………….….

82

د) مستی ارادی………………………………………………………………………..……………………..

82

ه) مستی غیر ارادی…………………………………………………………………..………….………….

85

سوم:  احکام.وآثارکیفری ومدنی قتل عمد غیرمستوجب قصاص

مبحث اول: تبدیل قصاص به دیه به علت فرارقاتل…………………………………………………

89

مبحث دوم: مجازات قتل فرزندتوسط پدر …………………………………………………….….…..

90

گفتار اول:قتل فرزندتوسط مادردرحقوِق ایران…………………………………………..………….…

93

مبحث سوم:مجازات قتل به اعتقادمهدورالدم……………………………………………………….….

94

گفتار اول:احکام قتل درفراش………………………………………………………………..…………….

96

مبحث چهارم:احکام قتل کافرتوسط مسلمان………………………………………………….

105

گفتار اول: قصاص مسلمانان و کفار در قانون قدیم……………………………………………….

105

گفتار دوم: قصاص مسلمانان و کفار در قانون جدید ………………………………………………

106

گفتار سوم : احکام و مقررات مربوط …………………………………………………………………….

107

مبحث پنجم:احکام قتل دیوانه توسط عاقل …………………………………………………………….

109

مبحث ششم: حکم قتل عمدتوسط صغیر ………………………………………………………………

109

مبحث هفتم: قصاص وحفظ نظم وامنیّت اجتماعى ………………………………………………….

110

گفتار اول: قصاص و حفظ نظم و امنیت اجتماعی ………………………………………………….

110

بند اول: حیات ناشی از اجرای قصاص ………………………………………………………………..

118

بند دوم: حیات ناشی از تشریع قصاص ………………………………………………………………..

119

بند سوم: قصاص و پیشگیری از انتقام فردی (تشفی مجنی علیه یا اولیای دم) ……………

123

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………..

128

پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………

131

منابع ومآخذ……………………………………………………………………………………………………….

133

           مقدمه

در بسیاری از موارد از طریق افراد جامعه و رسانه های جمعی و یا در سمینارهای تخصصی در خصوص عدم قصاص برخی افراد با توجه به انجام قتل عمد خوانده یا شنیده بودیم و این موضوع که چرا برخی افراد که مرتکب جرم قتل عمد شده اند قصاص نمی شوند  سئوال بسیاری از افراد جامعه  است که در ذهن با آن کلنجار می روند .

در کتب فقهی و حقوقی  و احادیث  ، قصاص به عنوان یکی از مجازاتهایی است که مقنن در تقسیم بندی های بعمل آمده از انواع مجازات ، در قانون مجازات اسلامی و در ماده 14 و 16 بدان اشاره کرده است در واقع مجازاتی که جانی بدان محکوم می شود و باید با جنایت وی برابر باشد که این جنایت می تواند منجر به قتل شود یا منجر به جراحت در فرد مجنی علیه گردد . اما همیشه قصاص در حق جانی اجرا نمی گردد چرا که مواردی در قانون پیش بینی شده است که بنا به شرایط خاصی قصاص ساقط می گردد .

          لذا در این تحقیق به طور مبسوط به بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی حقوقی و فقهی قتل عمد و قصاص ، دلایل رافع و شرایط عدم قصاص قاتل  از دیدگاه اهل سنت و امامیه و همچنین حقوقدانان و تطبیق نظریات فقها و حقوقدانان اهل سنت و امامیه  و چرایی عدم قصاص و نتیجه آن بر امنیت اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است .

الف : بیان مسئله

تشریع مجازات قصاص یک گام بسیار مهم در ایجاد یک نظام کیفرى عادلانه و به دور از هرگونه افراط و تفریط است .

از سویی عدم قصاص قاتل در جامعه باعث جری تر شدن مجرمین می گردد . مهم‏ترین هدفى که براى اعمال مجازات بیان شده ، بازداشتن و جلوگیرى از وقوع مجدد جرم در جامعه است . جرمى که اتفاق افتاده و عملى که مربوط به گذشته است و بدى حاصل از آن را غالباً نمى‏توان از بین برد ، در حالى که از جرایم بعدى مى‏توان جلوگیرى کرد و به همین دلیل پیشگیرى از جرم ، هدف اصلى مجازات و توجیه عمده آن به حساب مى‏آید .

مواردی که قصاص ساقط می شود گاهی مربوط به شخص قاتل و گاهی مربوط به شخص مقتول و گاهی هم به تصمیم اولیاء دم مربوط می شود . برای اینکه بتوان قاتل را در برابر مقتول قصاص نمود لازم است شرایطی در قاتل و شرایطی هم در مقتول باشدکه در این رساله این شرایط را بیان کردیم .

اهم مباحث این تحقیق بررسی قتلهای عمد بدون قصاص میباشد یعنی قتلهای عمدی که در آن  بنا به عللی قاتل قصاص نمی شود و ملزم به پرداخت دیه می گردد یا تعزیر می شود و در مبحثی دیگر نقش عدم قصاص در تامین امنیت اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد .