مداخلهای روان درمانبخش استاندارد-نظیر روان درمانی، بینش گرا[2]، روان درمانی حمایتی،شناخت درمانی،گروه درمانی،و روان درمانی خانواده – برای بیماران سالمند باید فراهم شود. طبق نظر زیگموند فروید افراد بالای پنجاه سال به دلیل عدم انعطاف فرایندهای روانی برای روانکاوی مناسب نیستند. اما به نظر بسیاری از پیروان فروید،روانکاوی پس از پنجاه سالگی نیز ممکن است. شکی نیست که سالمندی شکل پذیری شخصیت را دشوار می سازد اما همانطور که اتو فینکل گفت :این کار به درجات مختلف و درسنین مختلف صورت میگیرد و اصلی کلی در این زمینه نمیتوان ارائه کرد.مسائل شایع مربوط به سن در درمان شامل نیازبرای سازش با فقدان های گوناگون و تکرار شونده (مثل مرگ دوستان و عزیزان)نیازبه قبول نقشهای تازه (مثل سازش به بازنشستگی از نقش های معین شده قبلی)و نیز به قبول فنا پذیری خود ارتباط پیدا میکند. روان درمانی به شخص سالمند کمک میکند که با این مسئله و مشکلات هیجانی محیط کنار بیاید وبتواند خود و تاثیر رفتار خود را به دیگران بشناسد. روان درمانی علاوه بر بهبود بخشی روابط بین فردی،احترام به نفسو اعتماد به نفس را بالا می برد. احساس درماندگی و خشم را کم میکند و کیفیت زندگی را بهتر می سازد.
همانطور که آلوین گلدفارب توصیف کرده است. هدف کلی روان درمانی سالمند کمک به او برای به حداقل رساندن شکایت،برقراری دوستی،و حفظ دوستی با هر دو جنس و داشتن روابط جنسی است. اگر میل وتوانایی جنسی هنوز باقی است. روان درمانی رفع تنشهای فرهنگی و زیست شناختی را امکان پذیر میسازد. و به افراد سالمند کمک میکند که در محدوده ی توانایی های خود طبق اموزشها ، فعالیتها و خود پنداره های پیشین تر جامعه ، کار و تفریح نماید.در روان درمانی افراد سالمند درمانگر فعالتر،حمایت کننده تر، و انعطاف پذیر تر از روان درمانی افراد جوانتر است.(کلتنر،2003).
درمانگر باید اماده باشد که به محض مشاهده ی نخستین نشانه های ناتوانی که مستلزم درگیری فعال پزشکی دیگر مثلا متخصصین داخلی را ایجاب میکند،با نیاز به مشاوره و درخواست کمک از اعضاء خانواده با قاطعیت عمل نماید.فرد سالمند به امید دریافت کمک بلاشرط اطمینان بخشی و پذیرش درمانگر به جستجو ی روان درمانی بر میاید. غیر منطقی ترین نگرش که بیمار سالمند با خود به فضای روان درمانی می اورد این انتظار است که درمانگر ، همه توان ، و قادر به بهبود بخشی معجزه وار است.(کوری و کوری،.1386).
اکثر بیماران بالاخره این واقعیت را در میابند که درمانگر هم انسان است و پس از ان به تشریک مساعی رضایت میدهند. معهذا ، در بعضی موارد لازم است درمانگر نقش آرمانی به خود بگیرد بخصوص وقتی بیمار قادر یا تمایل به واقعیت سنجی موثر نمیباشد.به کمک درمانگر بیمار با مسائلی که قبلا از انها حذر میکرد کنار می اید . تشویق مستقیم،اطمینان بخش،و اندرز دادن با کمک به حل تعارض های بیمار موجب بالا رفتن سطح اعتماد به نفس او میگردد.(کاپلان،.2003).
شادی در سالمندان:[3]
بر اساس مطالعات انجام شده ضریب هوشی و توانایی یادگیری در سالمندان نسبت به دوران جوانی دست نخورده باقی میماند.مشاور علمی بهداشت روان استان زنجان گفت: سالمندان به دلیل سن بالا در معرض بیماری های جسمی متعددی هستند که شادی و نشاط ان را تحت تاثیر قرار میدهد.به نقل از روابط عمومی بهزیستی استان زنجان،جعفر عطاری مقدم اظهار کرد80 درصد سالمندان درگیر بیماری،کمتر درفعالیتهای اجتماعی شرکت میکنند و این امر رفته رفته شادی و نشاط انان را در معرض تهدید قرار میدهد. ولی خاطر نشان کرد : بر اساس مطالعات انجام شده ضریب هوشی و توانایی یادگیری در سالمندان به نسبت دوران جوانی دست نخورده باقی می میاند و ممکن است در سنین سالمندی افراد برای یاد گیری فقط زمان بیشتری را صرف کنند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان خاطر نشان کرد سالمندی دوره ای از زندگی است که فرد در این دوره حائز توانمندی و یکسری ناتوانی است و اطرافیان باید دقت کنند سالمندان را با نگاه ترحم امیز نبینند .ولی تسریح کرد: نگاه ترحم امیز به سالمندان بزرگترین اسیب را به سلامت روان فرد وارد کرده و به اعتماد به نفس وی ضربه وارد میکند. عطاری مقدم تاکید کرد: وجود نشانه های جسمی مکرر در افراد سالمند که بیماریهای جسمی انها ثابت نشده یکی از نشانه های مهم افسردگی در سالمندان است. ولی افکار نا امیدی،خودکشی و حتی فکرخودکشی را از نشانه های افسردگی در سالمندان خواند و افزود :باید این نشانه ها را جدی گرفت و به تغییرات خواب و افزایش و کاهش وزن و اشتها در سالمندان توجه کرد. مشاور علمی بهداشت روان استان زنجان افزود:سلامت روان افراد را نباید از سلامت جسم انها جدا کرد و باید دقت داشت که سلامت جسم مستقیم بر روان افراد تاثیر گذار است. ولی یادآور شد : در سنین بالا افسردگی با شکستگی استخوان در ارتباط بوده و افرادی که اضطراب ،استرس و افسردگی را تجربه میکنند ،بیشتر دچار پوکی استخوان و شکستگی میشوند. عطاری مقدم با اشاره به مشکلات اختلال حافظه و فراموشی در سالمندان اظهار داشت: رسیدگی به وضعیت جسمی و نوع تغذیه،پیگیری دقیق فشار خون،رعایت رژیم هایی که سر شار از میوه و سبزی جات،کنترل مصرف چربی و داشتن یک دفتر چه یادداشت برای سالمندان که بتوانند کارهای خود را یادداشت کنند به همراه حل جدول ، شطرنج و استفاده از اینترنت و همچنین مطالعه کردن میتواند ازفراموشی و از دست دادن اعتماد به نفس سالمند جلوگیری کند.(فرزادفر،.1385)
[1] : Aging Therapy
[2] : Insight-oriented
[3] : Joy in the elderly
