فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………15
2-2 بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………………………..16
2-3 اهمیت موضوع……………………………………………………………………………………………………………………18
2-4 پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………….22
2-4-1 پیشینه داخلی………………………………………………………………………………………………………22
2-4-2 پیشینه خارجی…………………………………………………………………………………………………….24
2-6 مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………25
2-5-1 کیفیت سیستم هوش تجاری و نحوه استفاده از اطلاعات………………………………………………………32
2-5-2 کیفیت سیستم هوش تجاری و کیفیت اطلاعات…………………………………………………………………..38
2-5-3 کیفیت سیستم هوش تجاری و ارزش تسهیم اطلاعات………………………………………………………….41
2-5-4 کیفیت اطلاعات بر نحوه استفاده از اطلاعات………………………………………………………………………44
2-5-5 ارزش تسهیم اطلاعات بر نحوه استفاده از اطلاعات……………………………………………………………..47
2-5-6 نحوه استفاده از اطلاعات بر استقرار سیستم هوش تجاری در بانک………………………………………..49
2-6 مدل مفهومی پژوهش……………………………………………………………………………………………………………51
2-7 تحلیل مدل…………………………………………………………………………………………………………………………51
2-8 نتیجه گیری کلی………………………………………………………………………………………………………………….52
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………55
3-2 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….55
3-3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………….55
3-4 روش نمونهگیری و حجم نمونه…………………………………………………………………………………………….56
3-5 روش گردآوری دادهها………………………………………………………………………………………………………….57
3-6 ابزار گردآوری داده ها………………………………………………………………………………………………………….58
3-6-1 نحوه امتیازبندی پرسشنامه…………………………………………………………………………………….59
3-6-2 روایی…………………………………………………………………………………………………………………60
3-6-3 پایایی…………………………………………………………………………………………………………………62
3-7 روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها…………………………………………………………………………………….63
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………66
4-2 آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………….67
4-2-1 توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی…………………………………………………………………….68
4-2-1-1 جنسیت……………………………………………………………………………………………..69
4-2-1-2 سن……………………………………………………………………………………………………70
4-2-1-3 تحصیلات…………………………………………………………………………………………..71
4-2-1-4 سابقه کاری…………………………………………………………………………………………72
4-2-2 آمار توصیفی متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………….73
4-3 بررسی نرمال بودن دادهها……………………………………………………………………………………………………..74
4-4 محاسبه همبستگی بین متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………..78
4-3-1 مدل یابی معادلات ساختاری و آزمون فرضیههای پژوهش………………………………………..79
4-3-1 تحلیل عاملی تائیدی…………………………………………………………………………………………….80
4-3-1-5 مدل ساختاری پژوهش…………………………………………………………………………81
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………….86
5-2 تفسیر یافته های پژوهش………………………………………………………………………………………………………86
5-3 پیشنهادها اجرایی( حاصل از پژوهش)……………………………………………………………………………………88
5-4 پیشنهادهایی برای سایر پژوهشها………………………………………………………………………………………….91
5-5 محدودیتهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………..91
منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………….92
پیوست اول………………………………………………………………………………………………………………………………..96
پیوست دوم……………………………………………………………………………………………………………………………..101
فهرست جدولها
عنوان شماره صفحه
جدول1-1 تعیین متغیرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………..9
جدول 3-2 مقادیر آلفای کرونباخ به تفکیک هر یک از مؤلفه ها……………………………………………………….58
جدول 4-1 توصیف نمونه آماری بر حسب جنسیت……………………………………………………………………….67
جدول 4-2 تفکیک نمونه آماری بر حسب سن………………………………………………………………………………68
جدول 4-3 تفکیک نمونه اماری بر حسب تحصیلات……………………………………………………………………..69
جدول 4-4 تفکیک نمونه اماری بر حسب سابقه کاری……………………………………………………………………70
جدول 4-5 شاخصهای مرکزی، پراکندگی و توزیع متغیرهای پژوهش……………………………………………..73
جدول4-6 آزمون کلموگروف – اسمیرنوف متغیرهای پژوهش…………………………………………………………74
جدول4-7 آزمون کلموگروف – اسمیرنوف متغیر های پژوهش………………………………………………………..76
جدول 4-8 نحوه داوری میزان عددی ضریب همبستگی…………………………………………………………………79
جدول 4-9 نتایج آزمون همبستگی……………………………………………………………………………………………….80
جدول 4-27 نامگذاری کدهای مدل کلی پژوهش…………………………………………………………………………..82
جدول 4-28 شاخصهای برازش مدل ساختاری پژوهش………………………………………………………………..72
جدول 4-29 شاخصهای برازش مدل اصلاحی پژوهش…………………………………………………………………74
جدول 4-30 برآوردهای مدل نهایی پژوهش………………………………………………………………………………….84
فهرست شکلها
عنوان شماره صفحه
شکل 4-1 مدل ساختاری تحقیق با ضرایب غیر استاندارد………………………………………………………………..80
شکل 4-2 مدل ساختاری تحقیق با ضریب استاندارد……………………………………………………………………….81
شکل 4-3 مدل اصلاحی تحقیق با ضریب غیراستاندارد…………………………………………………………………..82
شکل 4-4 مدل اصلاحی تحقیق با ضریب استاندارد………………………………………………………………………..83
نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار 4-1 تفکیک نمونه آماری بر اساس جنسیت…………………………………………………………………………67
نمودار 4-2- تفکیک نمونه آماری بر اساس سن……………………………………………………………………………..68
نمودار 4-3 تفکیک نمونه آماری بر اساس تحصیلات…………………………………………………………………….69
نمودار 4-4 تفکیک مشتریان بر اساس سابقه کار…………………………………………………………………………….70
چکیده:
مدیران شرکت های خصوصی و سازمان های دولتی برای استقرار هوش تجاری اعلام نیاز میکنند، چراکه از طرق مختلف با ابزارها و فواید استقرار هوش تجاری در سازمان شان آگاه گشته اند و درک خوبی از میزان تاثیر این سیستم ها بر رشد، بقاء، مدیریت بهینه و دستیابی به اهداف سازمانی و بدست آوردن مزیت های رقابتی در بازار متلاطم موجود سازمان بدست آورده اند. هدف این پژوهش طراحی نقشه استقرار هوش تجاری در بانک میباشد. تعداد فرضیات مورد آزمون در این پژوهش 5 فرضیه است. روش این پژوهش از نظر بررسی متغیرها از نوع توصیفی – پیمایشی و از نظرنوع هدف، کاربردی میباشد. جامعه آماری این پژوهش کارکنان، مدیران و کارشناسان شعب رفاه کارگران استان کرمانشاه میباشند. روش نمونهگیری در این پژوهش تصادفی ساده میباشد که تعداد 140 نفر به عنوان نمونه برای جمعآوری دادهها انتخاب شدند. برای تجزیه تحلیل دادهها و آزمون فرضیات از روش تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری AMOS نسخهی 22 استفاده شده است. با توجه به نتایج پژوهش کیفیت سیستم هوش تجاری بر نحوه استفاده از اطلاعات، کیفیت اطلاعات تأثیر مثبت و معنادار ولی بر ارزش تسهیم اطلاعات تأثیر نداشت. همچنین کیفیت اطلاعات بر نحوه استفاده از اطلاعات نیز تأثیر معناداری نداشت. ولی ارزش تسهیم اطلاعات بر نحوه استفاده از اطلاعات و نحوه استفاده از اطلاعات نیز بر استقرار هوش تجاری در بانک رفاه کارگران کرمانشاه تأثیر مثبت و معناداری داشته است.
کلمات کلیدی: کیفیت اطلاعات، کیفیت سیستم هوش تجاری، ارزش تسهیم اطلاعات، نحوه استفاده از اطلاعات، استقرار هوش تجاری، بانک رفاه کارگران شهر کرمانشاه.
1-1 مقدمه:
مدیران شرکت های خصوصی و سازمان های دولتی برای استقرار هوش تجاری اعلام نیاز میکنند، چراکه از طرق مختلف با ابزارها و فواید استقرار هوش تجاری در سازمانشان آگاه گشته اند و درک خوبی از میزان تاثیر این سیستم ها بر رشد، بقاء، مدیریت بیهینه و دستیابی به اهداف سازمانی و بدست آوردن مزیت های رقابتی در بازار متلاطم موجود سازمان بدست آورده اند(بادامی، 2013). اما بررسی وشناخت مزایای استقرار هوش تجاری در سازمان به تنهایی نمیتوند منجر به استقرار موفق و استفاده کامل از هوش تجاری در سازمان ها شود و مطالعات هنوز نشان دهنده ضعف هایی در شناخت،استقرار و استفاده صحیح از هوش تجاری در سازمان ها است(حقیقت و رضایی، 1390). بطور مشخص می توان به مسائل زیر بعنوان چالش سازمانها در استفاده از داده ها اشاره نمود:
در بسیاری از شرایط داده ها در منابع مختلفی قرار دارند و یكپارچه نمودن آنها برای بدست آوردن گزارشات تحلیل، عملیاتی هزینه بر و زمانگیر برای سازمانها می باشد. نرم افزارهای عملیاتی در سازمان مثل برنامه‌های فروش، مالی، منابع انسانی، انبار، حقوق دستمزد و … می تواند گزارشاتی را تا سطح مدیران میانی فراهم آورد. كمتر دیده شده كه مدیران ارشد از ابزارهای ذكر شده بعنوان منبع تصمیم سازی استفاده نمایند و بیشتر گزارشات مورد نظر آنها توسط مدیران میانی و با صرف زمان زیاد تهیه می شود و گاه این عملیات بصورت روزانه باید تكرار شود. بدلیل نوع طراحی نرم افزارهای عملیاتی ساختن گزارشات حجیم از اطلاعات موجود بسیار كند خواهد بود(محقر و دیگران، 1387).
بیشتر گزارشات تولید شده توسط نرم افزارهای عملیاتی گزارشاتی ساده و نمایانگر عملیات انجام شده در سیستم می باشد و نمی توان بوسیله آنها گزارشات تحلیلی و چند بعدی در زمان كوتاه ساخت. در بسیاری از مواقع گزارشات ساخته شده دیدگاهی عمیق به مدیران ارشد برای اتخاذ تصمیمات استراتژیك ارائه نمی دهد. پرسنل یك مجموعه برای درك بهتر از شرایط كار نیاز به گزارشات تحلیل دارند. عدم سهولت در ایجاد چنین گزارشاتی باعث می شود تا افراد بدنه سازمان از مسیر اصلی كار خارج گردند و یا زمان زیادی صرف تحلیل شرایط مختلف نمایند.هوش تجاری راهكاری است كه برای شرایط مطروحه پاسخ مناسب ارائه میدهد.
نتایج این پژوهش میتواند اطلاعات بسیار مفیدی را دراختیار تصمیم گیرندگان و مدیران فناوری اطلاعات در سازمان ها قرار دهد تا شناخت کامل تری نسبت به ابعاد هوش تجاری پیدا کنند تا هزینه ها و احتمال شکست در استقرار هوش تجاری را کاهش دهند. سازمانهای مختلف با ابعاد و زمینه های كاری متفاوت ممكن است با مشكلات متفاوتی در امر استفاده بهینه از داده های موجود در سیستم هایی از قبیل فروش، انبار و مالی مواجه شوند
1-2 بیان مسأله:
در پاسخ به این سوال که هوش تجاری یا هوش رقابتی یا هوش سازمانی یا هوش کسب و کار، از چه طریقی بدست می آید؟ و چگونه یک سازمان میتواند به سمت هوشمندی پیش برود تحقیقات و پژوهش های خوبی صورت گرفته است و ابزارهای بسیار متنوع و مناسبی برای این منظور خلق شده و توسعه یافته اند، اما پرسشی که همواره در این زمینه مطرح بوده است، در خصوص لزوم بکارگیری این ابزارها در عصر فناوری اطلاعات(بادمی، 2013)، زیرساخت های لازم برای بهر برداری لازم از این ابزارها و روش درست استفاده از آنهاست. فناوری اطلاعات ابزارهای مختلفی را در عرصه های مختلف در اختیار ذینفعان قرار داده است و برای استفاده از این ابزارها، لازم است که ابتدا یک همسویی و مشارکت استراتژیک و موثر میان کسب و کار و فناوری اطلاعات در سازمان شکل بگیرد تا از این رهگذار، فناوری اطلاعات وارد چرخه مدیریت و بهبود کسب و کار گردد(دارینگتئن، 2013). این همسویی و مشارکت منجر به تغییر فرهنگ سازمانی، و بهبود روند اجرای فرآیند های حیاتی سازمان ها میگردد و در نهایت منجر به ایجاد سازمانی هوشمند و یادگیرنده میگردد. هوش تجاری از آنجایی که مستقیما با داده ها و اطلاعات سروکار دارد و ویژگی اصلی آن کشف و استخراج و نمایش دانش آشکار و پنهان موجود در این داده ها و اطلاعات ظاهرا قدیمی و زائد است، نیاز به ایجاد بستر و زیرساخت فنی دارد(گاپتا، 2013). زیر ساختی که بتواند داده های موجود در زیر سیستم های جزیره ای یک سازمان را که با چهارچوب ها و ابزارهای متفاوتی توسعه یافته اند، تجمیع و یکپارچه کند وزمینه بروز هوشمندی را در سازمان مهیا کند. اما برای حرکت به سمت ایجاد زیر ساخت ها، نیاز به ارزیابی آمادگی سازمان برای بکار گیری این ابزارها وجود دارد. متاسفانه بسیاری از شکست هایی که در پروژه های استقرار هوش تجاری در سازمان ها مشاهده شده است، بدلیل عدم وجود آمادگی سازمانی برای پذیرش و اعمال تغییرات مورد نیاز در سازمان هاست. حتی در برخی موارد ارزیابی آمادگی سازمان، میتواند منجر به اخذ تصمیماتی گردد که نه تنها باعث تسهیل روند استقرار هوش تجاری در سازمان گردد، بلکه باعث اثربخشی بیشتر آن نیز باشد(کارتیکا، 2012).
به عنوان مثال استقرار نظام مدیریت دانش و تلاش برای به حرکت درآوردن چرخه خلق دانش و جمع آوری دانش پنهان سازمان که امروزه بزرگترین سرمایه سازمان هاست، و ایجاد فرآیند تبدیل آن به دانش صریح و بالعکس و ترکیب دانش ها با یکدیگر که منجر به بروز خلاقیت و ایجاد حکمت در سازمان میگردد، میتواند زیر بنای محکمی برای استقرار هوش تجاری باشد. در واقع میتوان گفت استفاده کامل از ابزارهای هوش تجاری، در گرو استقرار مدیریت دانش در سازمان هاست و تحقق مدیریت دانش، متضمن هوشمندی سازمان هاست. از این رو مسأله اصلی این پژوهش طراحی نقشه استقرار هوش تجاری در شعب بانک رفاه کارگران شهر کرمانشاه می باشد.
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش:
ضرورت استقرار هوش تجاری در سازمان ها در عصر دانایی و در جامعه اطلاعاتی از ابعاد مختلف قابل بررسی است، از دیدگاه مدیریت ارشد استفاده از ابزارهای هوش تجاری برای تحلیل وضعیت جاری سازمان، تعیین اهداف کوتاه مدت، بلند مدت و کنترل شاخص های عملکرد ضروری بنظر میرسد ، از دیدگاه مدیریت اجرایی برای اتخاذ تصمیمات در فضاهای عدم اطمینان و ابهام و پیش بینی و تخمین نتایج اتخاذ تصمیمات، از دیدگاه مدیریت مالی برای رصد کردن و کنترل گزارش های مالی و شاخص های عملکردی، از دیدگاه مدیریت زنجیره تامین برای کنترل و بهبود روابط با تامین کنندگان و شرکاء سازمان، از دیدگاه مدیریت ارتباط با مشتریان برای شناسایی، دسته بندی، سیاستگذاری و بهبود ارتباط با مشتریان سازمان و…(هاچتی، 2012). با توجه به تحقیقات انجام شده، ضرورت های استفاده از هوش تجاری در سازمان ها را میتوان بصورت زیر دسته بندی کرد.
1- مهمترین نیاز یك مدیر، داشتن اطلاعات دقیق برای اتخاذ تصمیم درست است عوامل زیر در تصمیم گیری استراتژیك یك سازمان مؤثر می باشند:
– دسترسی، جمع آوری و پالایش داده ها و اطلاعات مورد نیاز
– پردازش، تحلیل و نتیجه گیری بر اساس دانش
– اعمال نتیجه و نظارت بر پیامدهای اجرای آن(کورتیاکا و دیگران، 2014).
سازمان هایی با مدیریت قدیمی كه از هوش سازمانی استفاده نمی كنند در تصمیم گیری ها معمولاً با مشكلات مختلفی روبرو هستند از جمله داشتن داده های حجیم، پیچیدگی تحصیل آنها و عدم توانایی پیگیری فرآیندها و نتایج تصمیمات گرفته شده و لذا تصمیمات اشتباه در این سازمان ها نتایج خود را به طور روشن نشان نمی دهد و یا دیرهنگام نشان می دهد این سازمانها نگاهی جامع از وضعیت جاری و آینده خود ندارند(داگلاسی، 2010).
2- ضرورت دیگر استفاده از هوش سازمانی، نیاز به مدیریت دانش در سازمانها است. سازمانها نیاز به مدیریت هوشمند اسناد و مدارك خود دارند همچنین داده های مؤسسات تحقیقاتی كه به منزلة دارایی اصلی آن سازمانها می باشند نیاز به مدیریت دارد. هوش سازمانی باعث مدیریت بهتر این داده ها می شود(ریزادا، 2012).
