تاریخچه ارزشیابی به عنوان عملی غیر رسمی قدیمی تر از آن است که در نگاه اول به نظر می رسد.مطالعه جوامع مختلف و چگونگی اجرای تصمیمات حکومتی هریک دلیلی بر وجود ارزشیابی (به صورت خام خود)در دوران های گذشته است(خورشیدی،1385: 15).ارزشیابی در کشور ما تاریخ دیرینه ای دارد که وجود آن نیز در هر زمان منشاءخدمات فرهنگی قابل توجهی برای کشور و حتی جهان بوده است.وجود مامورانی به چشم و گوش شاه در ایران قدیم برای گردآوری اطلاعات و ارائه آن به شاه برای اتخاذ تصمیم به فرماندهان برای بررسی وضعیت جبهه دشمن در نتیجه تصمیم گیری در مورد تاکتیک ها و راهبرد های جنگی همگی نوعی ارزشیابی غیر رسمی محسوب می گردند.در گذشته بسیار دور تاکنون معلمان و سایر افرادی که با تدریس و آموزش سروکار داشته اند،برای پی بردن به میزان موفقیت فراگیران خود از مطالب آموزش داده شده به صورت های مختلف از امتحان استفاده می کرده اند.در زمان شاپور پادشاه ساسانی در جندی شاپور برای دانشجویان پزشکی مجالس امتحان و آزمایش برگزار می شد.و به شرکت کنندگان در امتحان به شرط موفقیت اجازه نامه پزشک داده می شد(مهجور1374: 36).

در مدارس دوره قاجاریه معلم هر روز و هر هفته از شاگردان خود درس می پرسید و توانایی آنها را از طریق امتحان ارزیابی می کرد.در این مدارس معلم درس جدید را بر پایه توانایی دانش آموزان ارائه می کرد و مسئله شب امتحان یا ایام امتحان مفهومی نداشته است.در مدارس دوره قاجاریه ارزشیابی دو مرحله داشته است:1-ارزشیابی مرحله ای که هر روز یا هر چند روز یک بار صورت می گرفت2-ارزشیابی نهایی که در پایان کتاب یامطلب انجام شده است و با آئین خاصی همراه بوده است.در مدارس دوره ی قاجار امتحان و آموزش هر دوجنبه ی فردی داشتند.در بیشتر موارد امتحان شفاهی و در حضور شاگردان دیگر صورت می گرفت امتحان کتبی فقط در موارد ضروری نظیر املاء و خط به عمل می آمد و به جای آئین نامه امتحانات شاگرد یک آئین نامه خاص در پایان یک کتاب یا یک درس به اجرا در می آمد(خورشیدی،1385: 16).

اما شروع ارزشیابی به صورت فراگیر و با برنامه،محتوا،روش مشخص و تحت نظارت دولت مقارن با تاسیس وزارت علوم در سال 1272هجری شمسی می دانند.که در پاسخ به نیاز های خاص کشور وبرای همگامی با تحولات انجام شده در جهان به وجود آمد.در ادامه این حرکت قانون اداری و وزارت معارف که اولین قانون در زمینه آموزش و پرورش محسوب می شود در سال 1289 شمسی به تصویب رسید.در این قانون به عنوان اولین قدم رسمی در زمینه ارزشیابی ،دایره تفتیش در ساختار سازمانی وزارت معارف پیش بینی شد.در سال 1290یک سال پس از تصویب قانون اداری قانون اساسی معارف به عنوان مهم ترین قانون آموزشی کشور کهن در شکل گیری نظام آموزش و پرورش نقش اساسی داشت به تصویب رسید.این قانون از لحاظ بیان جوانب کلی آموزش و پرورش و تعیین خط مشی مراحل تحصیل قابل توجه می باشد.مواد قانون فوق مبنای توجه به امر ارزشیابی عملکرد در سازمان های دولتی به شمار می آید.از این تاریخ اجرای ارزشیابی ضرورت قانونی می یابد و تمامی سازمان ها و برنامه هایی را برای اجرای این مواد طراحی می کنند.آیین نامه  و شیوه های اجرای قانون یاد شده در طول زمان دچار تغییر و تحول فراوان گردیده است که آخرین تغییر آن به سال 1372بر می گردد(خورشیدی،1385: 24-22).بررسی دستور العمل و آیین نامه های امتحانات نشان می دهد که از سال 1302 تا 1335 ارزشیابی تحصیلی در ایران از یک سنت خاص پیروی کرده است.در تاریخ 22/11/1334آیین نامه ای برای اجرا در سال تحصیلی 36-1335 به تصویب رسید که در آن آمده است دانش آموزان پایه های اول،دوم و سوم که در کلاس درس حاضر بوده اند و از آنها پرسش به عمل آمده است،در آخر سال به کلاس بالاتر ارتقاءخواهند یافت.ولی ارتقاءدانش آموزان کلاس چهارم ،پنجم و ششم منوط به نتیجه پرسش و امتحاناتی است که از آن ها به عمل خواهد آمد.این  طرح بعد از سه سال لغو گردید.از سال 1339 به بعد امتحانات به عنوان یک فعالیت پایانی در سه ثلث حذف و به جای آن طرح دو نوبتی شدن تصویب شد.این آیین نامه با توجه به رویکرد های جدید در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به منظور افزایش پایداری و کاربست آموخته ها در حل مسایل زندگی به ارزشیابی مستمر ،آزمون های عملکرد ،تکالیف،فعالیت های خارج از کلاس در جریان یادگیری و در کنار ارائه نمرات امتحانات پایانی آشکار گردید.این آیین نامه از سال تحصیلی 81-1380در کلیه مدارس دوره ابتدایی و راهنمایی به صورت قطعی به مرحله اجرا در آمده است(صالحی،1388)