گفتار دوم :  عوامل اقتصادی………………………………………………………………………………….. 71

گفتار سوم :   عامل خانوادگی…………………………………………………………………………………. 72

فصل پنجم : مقابله با بردگی و جرائم سازمان یافته در مقرارات ایران ………………………… 74

بخش اول : مفهوم بردگی………………………………………………………………………………………. 75

بخش دوم : انواع برده داری…………………………………………………………………………………… 76

گفتار اول : برده به عنوان دارای………………………………………………………………………………. 76

گفتار دوم : بیگاری کشیدن…………………………………………………………………………………….. 76

گفتار سوم : نیروی کار اجباری……………………………………………………………………………….. 76

گفتار چهارم : ازدواج اجباری…………………………………………………………………………………. 76

بخش سوم : برده‌داری در ادیان………………………………………………………………………………. 76

بخش چهارم : منع برده‌داری………………………………………………………………………………….. 77

بخش پنجم : جرائم سازمان یافته…………………………………………………………………………….. 77

بخش ششم : تعریف جرم سازمان‏یافته فراملّی و ویژگی‏های آن……………………………………… 78

بخش هفتم : ویژگی‏های جنایت سازمان‏یافته فراملّی…………………………………………………….. 79

بخش هشتم : عوامل و پیامدهای جرایم سازمان‏یافته فراملّی………………………………………….. 79

بخش نهم : پیامدهای جنایت سازمان‏یافته فراملّی………………………………………………………. 81

بخش دهم : عوامل توسعه جنایت سازمان‏یافته فراملّی…………………………………………………. 82

گفتار اول : عامل فرهنگی……………………………………………………………………………………. 82

گفتار دوم : شهرنشینی و صنعتی شدن کشورها…………………………………………………………. 83

گفتار سوم : فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد……………………………………………………… 83

گفتار چهارم : توسعه اطلاعات و سرعت و آسانی حمل و نقل……………………………………… 84

گفتار پنجم : درگیری‏های داخلی…………………………………………………………………………… 84

گفتار ششم : ضعف و فساد دولت مرکزی………………………………………………………………. 85

گفتار هفتم : گروهی بودن ارتکاب جرم در جرایم سازمان یافته…………………………………….. 85

بخش یازدهم : علل حقوقی گسترش جرایم سازمان‏یافته……………………………………………… 85

بخش دوازدهم : راه‏کار مبارزه با جرایم سازمان‏یافته……………………………………………………. 87

بخش سیزدهم : راه‏کار قانونی مبارزه با جرایم سازمان‏یافته فراملّی………………………………….. .87

بخش چهاردهم : مبارزه با جرایم سازمان‏یافته در قوانین داخلی…………………………………….. .88

بخش پانزدهم : جرایم سازمان یافته مورد رسیدگی در پلیس آگاهی……………………………….. ..88

بخش شانزدهم : آینده جرایم سازمان یافته……………………………………………………………….. …91

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 93

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………… 93

منابع ……………………………………………………………………………………………………………….. 98

چکیده به لاتین…………………………………………………………………………………………………. 103

1 . بیان مساله   

       به موازات توسعه تکنولوژی و پیشرفت جوامع که در قرن اخیر صورت گرفته است، ارتباطات اجتماعی و روابط انسانی نیز گسترده­تر شده است و به طبع آن اعمال مجرمانه و پدیده­های ضد اجتماعی هم رشد روزافزونی یافته­اند. این جرایم و فعالیت­های مجرمانه همگی دارای پیچیدگی خاصی بوده و با برنامه ریزی و و هماهنگی خاصی صورت می­گیرد و بعضا پا را از مرزهای ملی فراتر نهاده و به صورت یک پدیده فراملی در سطح بین المللی مطرح می­شود. این قبیل جرایم دارای ویژگی­های خاصی میباشند که مبارزه با انها جز از طریق اقدامات هماهنگ و در چارجوب یک همکری بین المللی میسر نیست از جمله این پدیده ها می توان به قاچاق انسان اشاره کرد که از قرن بیستم به عنوان یک معضل جدی مطرح شده است.

     بدون شک پدیده قاچاق انسان به عنوان اهانتی به کرامت انسان و جنایتی ناگوار علیه انسان و انسانیت است.اما در عین حال مسئله­ای جدی برای همه کشورها به شمار می رود که مستلزم ملاحظات در سطح ملی و منطقه­ای است. امروزه در هیچ کجای جهان نمی توان نقطه ای یافت که از این پدیده شوم وآثار مخرب آن در امان باشد. یکی از دلایلی که سازمان های جنایی در سال های اخیر به قاچاق انسان، به ویژه زنان گرایش پیدا کرده­اند، سودآوری کلان آن است. آنان از نفوذ همه کسانی که بتوانند در قاچاق و تجارت زنان کمک کنند، بهره می­گیرند. نظیر دیپلمات ها، کارمندان ارشد و…. از آنجایی که این قبیل تبهکاری ها و بزهکاری ها، ماهیتاً در خفا و پنهان صورت می گیرد، کشف و شناسایی دقیق آن کار چندان آسانی نیست. زیرا قاچاق انسان یک مسئله چند بعدی است و جرمی است که مردم را از حقوق بشر و آزادی محروم می­سازد، خطرات بهداشت جهانی را افزایش می­دهد، و می تواند به ادامه فقر و ایجاد مانع در برابر توسعه در برخی مناطق منجر شود.برای مبارزه با این پدیده در حوزه بین المللی و منطقه­ای، نیازمند راهکارهای جامع و همکاریهای بین المللی است. بی اغراق به نظر نمی رسد که اگر قاچاق انسان را یکی از مهمترین چالشهای پیش روی جامعه بین المللی در عصر حاضر دانست. مبارزه با قاچاق انسان به عنوان یک معضل جدی از اوایل قرن بیستم شروع گردید. در سال 1904 میلادی، مقاوله نامه بین المللی درپاریس راجب به تامین یک حمایت موثر علیه معاملات جنایت­کارانه موسوم به خرید و فروش انسان به امضاء رسید. از آن زمان به بعد مقاوله نامه­ها و اسناد زیادی دیگری چه در عرصه حقوق بشر و چه غیر آن و چه در عرصه بین المللی و چه  در عرصه منطقه­ای توسط تابعان حقوق بین الملل به وجود آمده است؛ که از آن جمله می­توان به کنوانسیون­ها 1910-1912-1933-2000 که در خصوص سرکوب و مجازات قاچاق انسان به ویژه زنان و کودکان منعقد گردیده است اشاره کرد.

       در این راستا و در جهت مبارزه با قاچاق انسان جامعه بین الملل اقدامات بسیاری انجام داده است که متاسفانه به علت مشکلاتی این قدامات نتوانسته اند موفقیت­آمیز باشند. سازمان ملل لازم دیده است که به پدیده قاچاق انسان به عنوان یک پدیده تبهکارانه سازمان یافته نگاه کند و در این راستا سازمان ملل اقدمات عدیده بسیاری انجام داده است که از آن جمله می­توان به برگزاری کنگره­های پنجساله پیشگیری از جرم و اصلاح بزهکاران اشاره نمود که محور اصلی مباحثات آن کنگره مبارزه با جرایم سازمان یافته بود که یکی از این جرایم جرم قاچاق انسان است.

3 . ضرورت تحقیق

       آمارها حاکی از آن است که قاچاق انسان بعد از قاچاق مواد مخدر و اسلحه سود آورترین تجارت نامشروع جهان می باشد. تأثیرات مخرب قاچاق انسان بسیار گسترده است. قربانیان در معرض سوءاستفاده ذهنی و فیزیکی، تجاوز، تهدید علیه خود و خانواده و حتی مرگ قرار می­گیرند. اما خسارات­ها اغلب از سطح فرد فراتر می­رود؛ این جرمی است که سلامت، ایمنی و امنیت کل ملتها را تحت تاثیر قرار می­دهد.

         با وجود این، پاسخ جامعه بین المللی تاکنون متناسب با عمق فاجعه نبوده است. در سال 2007 در 40 درصد جهان هیچ گزارشی مبنی بر حتی یک محکومیت به جرم قاچاق انسان گزارش نشده است. در مناطقی هم که محکومیتهایی صورت پذیرفته است در مقایسه با آمار قربانیان، بسیار کم است. حجم بالایی از محکومیتها تنها در مناطق محدودی از جهان انجام گرفته است. اما در همین مناطق هم نرخ محکومیت به ندرت بالای 1,5 در صدهزار نفر بوده است. آمار کلی این است که بین سالهای 2003 تا2007، 32 درصدکشورها هیچ تعقیب جرمی را گزارش نکرده­اند. و 42 درصد نیز هیچ محکومیتی را اعلام نکرده­اند. جالب آن است که 19 % این کشورها، دارای قوانین خاص در رابطه با قاچاق وتجارت انسان بوده­اند.

           نمی­توان در مورد تعداد قربانیان سالیانه قاچاق انسان به قطعیت رسید. آمارها به ندرت قابل اعتماد و معیارها به شدت متفاوتند. تنها میتوان گفت که حجم تلفات آنقدر تکان دهنده هست که اقدامات مؤثرتر دولتها را می­طلبد. تراژدی قایق مالتا  در 1996که منجر به کشته شدن 272 جوان شد ( 170 نفر هندی، 71 نفر سریلانکایی و بقیه پاکستانی) تنها یک نمونه از شواهد است.

مبحث اول:مفردات حدیث ——————————-54

مبحث دوم) ترکیب الفاظ قاعده الولد للفراش—————————–55

1-شرایط اثبات نسب با توسل به اماره فراش———————–59

1-3-اجرای اماره فراش در فرزند ناشی از شبهه یا تلقیح مصنوعی ———————-63

2-3-قاعده فراش و تلقیح مصنوعی—————————-63

بخش سوم: انحصار یا عدم انحصار ادله اثبات نسب————————–66

فصل سوم: آزمایش دی ان ای و نفی ولد………………………..68-82

بخش اول: نفی نسب از دیدگاه فقه و حقوق ایران———————————-70

بخش دوم: دی ان ای و نفی نسب——————————–72

گفتار اول: بررسی نحوه ی آزمایش دی ان ای در رد ابوت و میزان قطعیت آن———————–72

بخش دوم: حجیت فقهی حقوقی دی ان ای در نفی ولد—————————————73

بخش سوم: ادله های مورد استناد در رد و پذیرش حجیت آزمایش های دی ان ای در نفی نسب——————-77

گفتار اول: ادله مورد استناد نظریه عدم پذیرش حجیت آزمایش دی ان ای در نفی نسب————————–77

ادله ی اصلی نفی ولد(لعان)——————————78

• مفهوم دفاع……………………………………………………………………………………………………… 50

• انواع دفاع……………………………………………………………………………………………………….. 50

گفتار دوم: دفاع شکلی و انواع آن………………………………………………………………………….. 51

• مفهوم دفاع شکلی……………………………………………………………………………………………. 51

• انواع دفاع شکلی……………………………………………………………………………………………… 52

  الف- انکار و تردید……………………………………………………………………………………………………         52

       یک- مفهوم انکار و تردید……………………………………………………………………………………. 52

        دو- وجوه تشابه انکار و تردید…………………………………………………………………………….. 53

        سه- تفاوتهای انکار و تردید………………………………………………………………………………… 53

ب: ادعای جعل…………………………………………………………………………………………………………..        54

یک- مفهوم جعل…………………………………………………………………………………………………..          54

دو- انواع جعل………………………………………………………………………………………………………         55

سه- تفاوت­های ادعای جعل با اظهار انکار و تردید…………………………………………………….   56

گفتار سوم: دفاع ماهوی……………………………………………………………………………………………….         57

• مفهوم دفاع ماهوی…………………………………………………………………………………………… 57

• شیوه­های دفاع ماهوی………………………………………………………………………………………. 57

• توالی دفاع ماهوی و دفاع شکلی………………………………………………………………………… 58

 گفتار چهارم: آثار حقوقی دفاع در برابر سند………………………………………………………………..  59

1-آیین رسیدگی به دفاع در برابر سند…………………………………………………………………………….. 59

الف- تطبیق مفاد سند با اسناد و دلائل دیگر…………………………………………………………………….  61

ب- دقت در خط، مهرو امضای سند………………………………………………………………………………. 62

ج- تحقیق از گواهان و مطلعین………………………………………………………………………………………          62

د-استکتاب………………………………………………………………………………………………………………….        63

ه-تطبیق خط،مهر، امضا و اثر انگشت سند مورد تعرض با اسناد مسلم­الصدور………………………      63

2-آثار حقوقی ادعای جعل…………………………………………………………………………………………….         66

الف-نسبت به دادگاه…………………………………………………………………………………………………….         66

ب-نسبت به مدعی جعل………………………………………………………………………………………………          67

ج-نسبت به طرف مقابل………………………………………………………………………………………………..         67

د-وضعیت سکوت……………………………………………………………………………………………………….         68

ه-ارتباط رسیدگی کیفری و حقوقی جعل………………………………………………………………………..  69

3-آثار حقوقی اظهار انکار وتردید……………………………………………………………………………………72

الف-نسبت به دادگاه…………………………………………………………………………………………………….         72

ب-نسبت به انکار یا تردید کننده…………………………………………………………………………………… 72

ج-نسبت به طرف مقابل………………………………………………………………………………………………..         73

د-وضعیت سکوت……………………………………………………………………………………………………….         74

4-تصمیم دادگاه در خصوص رسیدگی به اصالت سند………………………………………………………   74

الف-نسبت به ادعای جعل…………………………………………………………………………………………….          75

ب-نسبت به انکار و تردید…………………………………………………………………………………………….         76

5-جمع و تقابل ادعای جعل با اظهار انکار و تردید…………………………………………………………..  76

بخش سوم: نقش سند عادی در دعاوی راجع به اموال غیر منقول……………………………………    78

گفتار اول: نقش سند عادی در دعوای خلع ید……………………………………………………………….  78

• تعریف……………………………………………………………………………………………………………. 78

• نقش سند عادی در دعاوی خلع ید……………………………………………………………………. 79

گفتار دوم: نقش سند عادی در دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق………..       85

• مصادیق قانونی و رویه قضایی…………………………………………………………………………… 85

• نقش سند عادی در دعوای تصرف عدوانی………………………………………………………….. 87

      الف-احتمال لزوم مالکیت شاکی و دلائل آن……………………………………………………………..  87

      ب- احتمال عدم لزوم مالکیت شاکی و دلائل آن……………………………………………………….   88

      ج-احتمال لزوم مالکیت شاکی با مشروعیت تصرفات وی…………………………………………..   89

گفتار سوم: نقش سند عادی در دعاوی الزام به تنظیم سند رسمی انتقال مال غیر منقول……..90

• الزام به تنظیم سند رسمی انتقال…………………………………………………………………………. 90

• اثبات مالکیت………………………………………………………………………………………………….. 92

بخش چهارم: اسناد الکترونیک…………………………………………………………………………………….. 93

گفتار اول: معرفی اسناد الکترونیک………………………………………………………………………………. 93

• مفهوم سند الکترونیک………………………………………………………………………………………. 93

• لزوم توجه به اسناد الکترونیک…………………………………………………………………………… 95

• کارکردهای اساسی سند الکترونیک و مقایسه آن با سند سنتی………………………………… 95

    الف- قابلیت خوانده شدن……………………………………………………………………………………….. 97

   ب- قابلیت ارائه……………………………………………………………………………………………………….         97

   ج- قابلیت دوام………………………………………………………………………………………………………..        98

   د- قابلیت انتساب……………………………………………………………………………………………………..        99

   ه- عدم قابلیت تغییر………………………………………………………………………………………………….         98

گفتار دوم: انواع سندالکترونیک…………………………………………………………………………………….99

گفتار سوم: ارزش اثباتی اسناد الکترونیک…………………………………………………………………….101

فصل سوم: سند رسمی……………………………………………………………………………………………….103

بخش اول- تنظیم سند رسمی و اعتبار آن…………………………………………………………………….104

  گفتار اول: تنظیم سند رسمی…………………………………………………………………………………….105

• شرایط تنظیم کننده سند……………………………………………………………………………………105

       الف- تنظیم سند به وسیله­ی مأمور رسمی………………………………………………………………105

       ب- صلاحیت مأمور در تنظیم سند رسمی……………………………………………………………..106

         یک- صلاحیت ذاتی مأمور رسمی………………………………………………………………………107

         دو- صلاحیت نسبی مأمور رسمی……………………………………………………………………….107

• رعایت مقررات قانونی در تنظیم سند رسمی……………………………………………………..108

      یک- تشریفاتی که عدم رعایت آنها سند را از رسمیت نمی­اندازد……………………………….108

      دو- تشریفاتی که عدم رعایت آنها سند را از رسمیت می­اندازد…………………………………..109

       2- مقررات شکلی تنظیم سند رسمی……………………………………………………………………..109

        الف- رعایت محل تنظیم سند……………………………………………………………………………..109

  گفتار دوم: اعتبار سند رسمی…………………………………………………………………………………….110

• شبهه در رسمی بودن سند…………………………………………………………………………………110

• اعتبار محتویات سند رسمی………………………………………………………………………………112

• اعتبار مندرجات سند رسمی…………………………………………………………………………….113

        الف- اعتبار اعلامیات مأمور رسمی………………………………………………………………………113

        یک- اعتبار تاریخ سند رسمی………………………………………………………………………………114

       دو- اعتبار اعلامیات افراد……………………………………………………………………………………..115

       سه- اعلام عقیده­ی شخصی مأمور رسمی……………………………………………………………….116

• حدود اعتبار سند رسمی…………………………………………………………………………………..117

       الف: اسنادی که نسبت به طرفین عقد و قائم مقام آنها معتبر است……………………………..118

       ب: اسنادی که نسبت به اشخاص ثالث معتبر است…………………………………………………..119

• حجیّت رونوشت اسناد رسمی…………………………………………………………………………..121

• اعتبار سند تصدیق گواهی شده………………………………………………………………………….121

بخش دوم: قدرت اجرایی و اثباتی سند رسمی……………………………………………………………..122

  گفتار اول: مبانی قدرت اجرایی سند رسمی……………………………………………………………….122

  گفتار دوم: شرایط قابلیت اجرای سند رسمی……………………………………………………………..125

• مفاد سند صراحت داشته باشد…………………………………………………………………………..125

• مفاد سند حاکی ار التزام باشد……………………………………………………………………………125

• مفاد سند منجّز باشد…………………………………………………………………………………………126

 گفتار سوم- ارزش اثباتی سند رسمی…………………………………………………………………………127

فصل چهارم- تعارض اسناد………………………………………………………………………………………..129

بخش اول- مفهوم تعارض و تعارض سند با دیگر ادله اثبات دعوی………………………………130

      گفتار اول- کلیات تعارض ادله اثبات دعوی…………………………………………………………131

• تعریف تعارض……………………………………………………………………………………………….131

• شرایط تحقق تعارض……………………………………………………………………………………….131

   الف-وجود حداقل دو دلیل…………………………………………………………………………………132

   ب-تنافی و تکذیب یکدیگر………………………………………………………………………………..132

    ج-وحدت موضوع……………………………………………………………………………………………132

   د-حجیّت ادله(قابلیت استناد………………………………………………………………………………..133

  گفتار دوم- تعارض سند با دیگر ادله اثبات دعوی……………………………………………………..134

• تعارض سند با اقرار…………………………………………………………………………………………134

• تعارض سند با شهادت…………………………………………………………………………………….139

• تعارض سند با امارات………………………………………………………………………………………143

• تعارض سند با قسم…………………………………………………………………………………………148

• تعارض سند با نظریه کارشناس…………………………………………………………………………149

بخش دوم- تعارض سند با سند…………………………………………………………………………………..152

  گفتار اول-تعارض دو سند هم­نوع…………………………………………………………………………….152

• تعارض سند عادی با عادی……………………………………………………………………………….152

• تعارض دو سند رسمی…………………………………………………………………………………….153

  گفتار دوم- تعارض سند رسمی و عادی……………………………………………………………………155

• نظریه گروه اول و دلائل آنها……………………………………………………………………………..156

• نظریه گروه دوم و دلائل آنها……………………………………………………………………………..158

• تحلیل نظرات دو گروه……………………………………………………………………………………..161

  گفتار سوم- تعارض سند عادی مالکیت ملک غیر منقول با سند رسمی مؤخر مالکیت همان ملک………………………………………………………………………………………………………………………….162

• وضعیت حقوقی فروش مال غیر منقول بدون تنظیم سند رسمی…………………………….162

• تعارض سند عادی مقدم با سند رسمی مؤخر………………………………………………………167

 الف- تاریخ سند عادی مورد تأیید دادگاه قرار نگرفته و یا دادگاه نتوانسته صحت آن را تأیید کند……………………………………………………………………………………………………………………………167

  ب- تاریخ سند عادی توسط دادگاه تأیید می­شود………………………………………………………….168

نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………….170

الف- نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………………..170

ب- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………172

منابع………………………………………………………………………………………………………………………….173

مقدمه

1- بیان مسأله

یکی از ادله نه­گانه اثبات دعوی سند می­باشد که مهمترین و رایج­ترین دلیل اصحاب دعوی در دعاوی و امور غیر کیفری است و از نظر درجه اعتباری که به آن داده می­شود به دو نوع تقسیم می­شوند: رسمی و عادی. طبق ماده 1284 ق.م: سند نوشته­ای است که در مقام اثبات دعوی یا دفاع، قابل استناد باشد. بنابراین هر نوشته­ای سند نیست. بلکه باید قابلیت آنرا داشته باشد که بتواند دلیل در دادرسی قرار گیرد. بطور معمول اسناد برای اثبات اعمال حقوقی مانند عقود معین و قراردادها بکار می­رود ولی در عین حال در اثبات وقایع حقوقی، نقش مهمی بر عهده دارد.

حق دارای دو مرحله است: مرحله ثبوت، و آن وجود واقعی حق است و مرحله اثبات، و آن نمایاندن وجود آن. اصل و قاعده این است که اسناد برای اثبات حق تنظیم می­شوند نه ایجاد  حق. یعنی همین که تراضی شفاهی متعاملین حاصل گردید، حق تازه ایجاد می­شود و تنظیم سند که پس از ایجاب و قبول شفاهی به عمل می­آید جز وسیله اثبات چیز دیگری نیست. در فقه نیز، هیچ سندی را صرفا از جهت اینکه سند است موجد حق ندانسته بلکه آنرا صرفا کاشف از وقوع معامله و وسیله اثبات، قبول کرده­اند و به همین جهت اثبات خلاف آنرا همیشه اجازه نموده­اند.

قانون، قدرت اثباتی خاصی برای سند رسمی قائل است و اصل این است که تایید معموله توسط شخص مقام صلاحیتدار در موقع تنظیم سند، مبین حقیقت وجودی آن است و تاییدی است که نسبت به همه افراد تا وقتی که مجعول بودن آن سند ثابت نگردیده، اعتبار دارد.

علی­رغم اینکه در اسناد عادی اصل حاکمیت اراده، نسبت به اسناد رسمی بیشتر متبلور است و همچنین تنظیم اسناد و معاملات به صورت عادی با اصل تسریع در معاملات تجاری موافقت دارد ولی در برخی موارد مانند مالکیت اموال غیر منقول به جهت حمایت از حقوق اشخاص و قابلیت استناد در مقابل سایر مدعیان، تنظیم سند رسمی، منطقی­تر به نظر می­رسد. در مواردی قانونگذار بر تنظیم سند رسمی تاکید کرده است که به نظر می­رسد عدم پذیرش سند عادی بنا به حکم قانونگذار امری لازم است. از طرفی در صورت عدم تنظیم سند رسمی در این موارد، فرض بر این است که جهت موضوعی که همان انشای معامله بدون تنظیم سند رسمی باشد محرز است ولی از جهت حکمی برای حکم بر بطلان آن باید نص قانونی بر بطلان اینگونه قراردادها باشد که با بررسی مقررات موضوعه و رای وحدت رویه شماره 43 مورخه 10/8/51 معلوم می­شود چنین نصی وجود ندارد بلکه از پاره­ای از مقررات و رویه قضایی صحت و اعتبار آن استنباط می­شود در عین حال تعارض دارنده با حسن نیت سند رسمی با دارنده سند عادی مقدم و همچنین مواد 22 و 48 و 117 قانون ثبت که مقدر می­دارند “دولت فقط کسی را که ملک به اسم او ثبت شده است و یا انتقال آن در دفتر املاک، ثبت شده است را مالک می­شناسد و سند عادی راجع به اینگونه معاملات در هیچ یک از ادارات و محاکم پذیرفته نمی­شود.” و از طرفی رواج فروش مال غیر منقول، با سند عادی در جامعه، می­طلبد که ارزش حقوقی سند عادی در اینگونه موارد بررسی شود.

سند ارائه شده به عنوان دلیل ممکن است با وجود شرایطی با سایر ادله موجود در دادرسی یا حتی سندی دیگر تعارض نماید. در این صورت دادگاه بایستی از میان آنها حسب مورد یکی را ترجیح داده و بر اساس آن حکم نماید و یا استثنائا هر دو را کنار گذارد.

با توجه به ماهیت مجازی و غیر مادی مبادلات الکترونیک و از طرفی گرایش روزازفزون استفاده از فن­آوری اطلاعات و گسترش سریع و ناگزیر تجارت الکترونیک و باالطبع رشد سریع امضای الکترونیکی در فضای مجازی، بررسی ماهیت این اسناد الکترونیکی و پیش­بینی ساز وکارهای حقوقی لازم برای شناسایی و ارزش اثباتی اسناد الکترونیکی را ایجاب می­کند.

سؤالات تحقیق

فصل دوم: بررسی شکلی و ماهوی کنوانسیون ساختاری 2003 حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر و پروتکلهای آن

مقدمه. 86

مبحث اول: بررسی شکلی کنوانسیون ساختاری 2003 حفاظت از محیط زیست دریای خزر  88

گفتار اول: مقدمه و تعاریف کلی کنوانسیون.. 88

بند اول: مقدمه. 88

بند دوم: تعاریف کلی کنوانسیون 2003 تهران.. 89

گفتار دوم: بررسی شکلی پروتکل های کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 91

بند اول: پروتکل آمادگی، واکنش و همکاری منطقه‌ای در مبارزه با سوانح آلودگی نفتی (پروتکل آکتائو) 91

بند دوم: پروتکل حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی   93

بند سوم: پروتکل حفاظت از تنوع زیستی.. 93

بند چهارم: پیش نویس پروتکل ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی.. 93

گفتار سوم: سایر بخشهای کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 94

مبحث دوم: بررسی ماهوی کنوانسیون ساختاری 2003 حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر  96

گفتار اول: اهداف کنوانسیون.. 96

عنوان                                                                                                             صفحه

بند اول: جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی.. 96

1: جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی ناشی از منابع واقع در خشکی.. 97

2. جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی ناشی از فعالیت در بستر دریا 98

2. جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی ناشی از تخلیه مواد زائد به دریا 98

2. جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی ناشی از شناورها 99

2. جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی ناشی از سایر فعالیتهای انسانی.. 100

بند دوم: حفاظت، نگهداری و احیای منابع زنده دریایی.. 100

1. تضمین حداکثر برداشت گونه ها 101

1. حفاظت و احیای گونه های در معرض خطر. 101

گفتار دوم: تعهدات دولتهای عضو کنوانسیون تهران.. 102

گفتار سوم: ابزارهای نیل به اهداف کنوانسیون.. 103

بند اول: اصول راهنما 103

الف : اصل احتیاط.. 103

1) مفهوم اصل احتیاط در چارچوب حقوق بین الملل محیط زیست… 103

2) اصل احتیاط در چارچوب کنوانسیون 2003 تهران.. 104

ب: اصل اطلاع رسانی.. 105

1) مفهوم اصل اطلاع رسانی درچارچوب حقوق بین الملل محیط زیست… 105

الف) اطلاع رسانی ( و کمک) در حوادث اضطراری زیست محیطی در چارچوب حقوق بین الملل محیط زیست    106

ب) اطلاع رسانی ( و مشاوره ) در رابطه با آثار برون مرزی.. 108

ب) اصل اطلاع رسانی در چارچوب کنوانسیون 2003 تهران.. 109

ج: اصل پرداخت خسارت توسط آلوده کننده. 110

عنوان                                                                                                             صفحه

1) اصل پرداخت خسارت توسط آلوده کننده در چارچوب حقوق بین الملل محیط زیست… 110

2) اصل پرداخت توسط آلوده ساز در چارچوب کنوانسیون 2003 تهران.. 111

بند دوم: تعهد به همکاری.. 111

الف: همکاری دوجانبه و چندجانبه. 112

ب: همکاری در چارچوب ترتیبات سازمانی.. 113

گفتار چهارم: دیگر نکات اساسی کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 114

الف: خط مشی های کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 114

ب: ترتیبات سازمانی کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 116

ج: مسؤولیت و جبران خسارت.. 118

شیوه های جبران خسارت زیست محیطی.. 123

د: حل اختلاف.. 125

روش هاى سیاسى حل و فصل اختلافات بین المللى.. 126

1. مذاکره: 126

1. مساعى جمیله (پاى مردى) 127

1. میانجیگرى.. 127

1. تحقیق.. 128

1. سازش (آشتى) 129

ساز و کارهای حقوقی مسالمت آمیز حل و فصل اختلافات بین المللی.. 129

1. داوری.. 130

1. حل و فصل قضایی.. 130

مبحث سوم: بررسی ماهوی پروتکل های الحاقی به کنوانسیون 2003 تهران.. 131

عنوان                                                                                                            صفحه

گفتار اول: بررسی ماهوی پروتکل آمادگی، واکنش و همکاری منطقه ای در مبارزه با سوانح آلودگی نفتی   131

بند اول: مقدمه پروتکل.. 132

بند دوم: دامنه شمول و هدف.. 133

بند سوم: نظامهای ملی و طرحهای اضطراری مقابله با سوانح آلودگی نفتی.. 133

بند چهارم: اشاعه و تبادل اطلاعات در راستای اجرای پروتکل.. 135

بند پنجم: اقدامهای عملیاتی در هنگام سوانح نفتی.. 136

بند ششم: کمک و بازپرداخت آن در حوادث نفتی.. 137

گفتار دوم: بررسی ماهوی پروتکل حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی   139

بند اول: قلمرو اجرا و هدف.. 140

بند دوم ـ تعهدات دولتهای عضو پروتکل.. 141

بند سوم: منابع آلودگی با منشأ خشکی.. 142

الف ـ آلودگی ناشی از منابع اصلی.. 142

ب ـ آلودگی توسط منابع پراکنده. 143

ج ـ آلودگی ناشی از دیگر فعالیتها 144

بند چهارم: ارزیابی اثرات زیست محیطی.. 146

گفتار سوم: بررسی ماهوی پروتکل حفاظت از تنوع زیستی.. 151

بند اول: مقدمه. 151

بند دوم: قلمرو اجرا و هدف.. 152

بند سوم: مقررات عمومی.. 152

بند چهارم: اقداماتی برای حمایت و حفاظت از گونه ها 154

عنوان                                                                                                             صفحه

بند پنجم: حمایت و حفاظت از مناطق حفاظت شده. 156

بند ششم: ابزارها و الزامات برای حمایت و حفاظت از گونه ها و مناطق حفاظت شده. 161

حفاظت از تنوع زیستی در چارچوب مدیریت منطقه ساحلی.. 161

ارزیابی تأثیر زیست محیطی در چاچوب حفاظت از تنوع زیستی.. 161

دسترسی به منابع ژنتیکی.. 161

دسترسی به تکنولوژی و انتقال آن.. 162

همکاری تکنولوژیکی و علمی.. 162

تبادل اطلاعات.. 162

آموزش زیست محیطی و آگاهی عمومی.. 163

گفتار چهارم: بررسی ماهوی پیش نویس پروتکل ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی.. 164

بند اول: مقدمه. 164

بند دوم: قلمرو اجرا و هدف.. 165

بند سوم: مقررات عمومی.. 165

بند چهارم: هشدار در مورد فعالیتهای دارای تأثیر فرامرزی به احتمال زیاد. 168

نتیجه گیری.. 173

فصل سوم: ارزیابی کارآمدی کنوانسیون ساختاری 2003  حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر و چالشهای آن

مقدمه. 178

مبحث اول: ارزیابی کارآمدی کنوانسیون ساختاری 3002 تهران در دستیابی به اهداف خود. 179

گفتار اول: ارزیابی کارآمدی کنوانسیون تهران در راستای جلوگیری، کاهش و کنترل آلودگی دریای خزر  179

عنوان                                                                                                            صفحه

گفتار دوم: ارزیابی کارآمدی کنوانسیون تهران در راستای حفاظت، نگهداری و احیای محیط زیست دریایی دریای خزر  184

مبحث دوم: چالشهای پیش روی کنوانسیون تهران و راهکارهای آن.. 189

گفتار اول: عدم تدوین نظام حقوقی دریای خزر. 189

بند اول: پیشینه رژیم حقوقی دریای خزر. 192

الف ـ رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی.. 193

ب ـ رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی.. 196

بند دوم: عوامل موثر در عدم تعیین خطوط مرزی دریای خزر. 197

1) ویژگیهای جغرافیایی دریای خزر. 197

2) وجود منابع نفت و گاز در منطقه خزر: 198

3)حضور و نفوذ قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای.. 199

گفتار دوم: چالشهای اقتصادی.. 199

گفتار سوم: چالشهای حقوقی ـ سیاسی.. 202

بند اول: چالشهای حقوقی.. 202

بند دوم ـ چالشهای سیاسی.. 203

الف: تأثیر ملاحظات سیاسی بر تبیین چارچوبهای همکاری منطقه ای در امر حفاظت محیط زیست    204

ب: تأثیر ملاحظات سیاسی بر تدوین و تنظیم مبانی حقوقی حفاظت از محیط زیست خزر. 205

ج ـ تأثیر ملاحظات سیاسی در اجرای توفقات زیست محیطی.. 205

گفتار چهارم: راهکارهای رفع چالشهای کنوانسیون ساختاری 2003 تهران.. 206

نتیجه گیری.. 212

نتیجه گیری کلی.. 215

عنوان                                                                                                            صفحه

منابع و مآخذ. 223

منابع فارسی.. 223

منابع انگلیسی.. 230

پیوست 1.. 234

پیوست 2: 241

پیوست 3.. 246

   چکیده و صفحه عنوان به انگلیسی

طرح مسئله

تعریف های گوناگونی از محیط زیست در متون مختلف ارائه شده است که از میان آنها می­توان به متن حقوقی مصوب شورای جامعه اقتصادی اروپا در تاریخ 27 ژوئن 1967 اشاره نمود که در تعریف محیط زیست چنین می گوید:«محیط زیست شامل آب و هوا،خاک،عوامل درونی و بیرونی مربوط به زیست هر موجود زنده می شود». در این تعریف به خوبی به اجزاء محیط زیست توجه شده است.

در این معنا و مفهوم محیط زیست اصطلاحی نو و تازه در بسیاری زبانهاست و در چنین معنا و مفهومی اصطلاح محیط زیست از آغاز دهه ی 1960 میلادی کاربرد پیوسته پیدا نموده است. در این میان حقوق بین الملل محیط زیست با سابقه ای نه چندان طولانی در بین رشته های علم حقوق رشته ای است جوان که سرآغاز آن به کنفرانس سازمان ملل متحد در خصوص محیط زیست انسان که در سال 1972 در استکهلم تشکیل شد، برمی گردد.شاید اقدامات منطقه ای را بتوان سرآغازی برای پرداختن به مسائل زیست محیطی در سطح بین المللی دانست. در این راستا می توان گفت که حرکت جدی در زمینه حقوق بین الملل محیط زیست به اواخر دهه 1960 برمی گردد. آنهم زمانی که چهار سند نسبتا مهم و اصلی ( سه سند منطقه ای و یک سند بین المللی) به تصویب رسیدند. سند اول که در 8 مارس 1968 میلادی از سوی شورای اروپا به تصویب رسید، اعلامیه مبارزه با آلودگی هوا می باشد. سند دوم که از سوی شورای اروپا در 6 مه 1968 میلادی به تصویب رسید، منشور اروپایی آب است، حرکت بعدی که در آفریقا صورت گرفت، پذیرش کنوانسیون آفریقایی درخصوص حفاظت از منابع طبیعی در 15 دسامبر 1968 میلادی بود. سرانجام می توان به قطعنامه شماره 2398 سازمان ملل متحد در خصوص برگزاری یک کنفرانس عمومی در خصوص محیط زیست اشاره نمود که در 3 دسامبر 1968 میلادی پذیرفته شد. به موجب این قطعنامه مقرر شد که کنفرانسی در خصوص محیط زیست انسان برگزار شود که بعدها به کنفرانس 1972 استکهلم معروف گردید. در این کنفرانس که به همت سازمان ملل متحد برگزار شد نمایندگان 113 دولت، تقریبا کلیه سازمانهای دولتی و تعدادی ناظر از سازمانهای غیردولتی حضور داشتند. این کنفرانس توانست دیدگاههای مختلف سرمایه داری، کمونیستی و جهان سومی را به حمایت از محیط زیست نزدیک گرداند. همچنین به دنبال بحرانی شدن پیامدهای زیست محیطی با تشکیل یونپ این کنفرانس توانست زمینه را برای وضع مقرراتی در سطح جهانی و منطقه ای فراهم نماید. ( همچنین در این راستا می توان به کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست و توسعه در سال 1992 میلادی در ریودوژانیرواشاره کرد. این کنفرانس به اجلاس سران زمینمعروف گردید.).

 محیط زیست از اجزاء متفاوتی تشکیل شده است که یکی از آنها محیط زیست دریایی می­باشد. محیط زیست دریایی از اهمیت های اقتصادی، اجتماعی و غیره برخوردار است وحفاظت از آن برای جامعه امروزی ضروری می باشد. حفاظت از محیط زیست دریایی جلوگیری از فعالیت­های        آلوده کننده و تلاش در جهت بهبود و بهسازی محیط آلوده می باشد. یکی از راه های حفاظت از محیط زیست دریایی، تصویب مقررات داخلی و بین المللی می باشد. بحث در مورد حمایت از محیط زیست دریاها و اقیانوس‌ها در حقوق بین‌الملل، موضوع نسبتاً جدیدی محسوب می‌شود. در واقع در دهه های آخر قرن بیستم بود که انسان به اهمیت محیط زیست و پیوستگی تمام اجزاء آن به یکدیگر پی برد. پر واضح است که از این دیدگاه، هوا، اقیانوس‌ها، رودخانه‌ها و حیات‌وحش نمی‌توانند براساس مرزهای موجود به اجزاء جداگانه و منفک تقسیم شوند. همچنین، حوادث تلخ آلودگی دریایی رخ داده در همین دهه­های اخیر محرک اصلی نهضت حفاظت از محیط زیست دریائی بوده‌اند. مرگ جانداران دریائی در ابعادی گسترده در نتیجه ی نشت نفت خام از کشتی ”توری کانیون“ در ۱۹۶۷، تخریب و آلودگی سواحل و آب‌های کانال ”سانتاباربارا“ بر اثر نشت نفت از سکوی نفتی کمپانی یونیون در اوایل ۱۹۶۹ و موارد دیگری دولت‌ها را بر آن داشت که از سرسختی دست برداشته و به‌ سوی اتخاذ تدابیر بین‌المللی مناسب برای مبارزه با آلودگی گام بردارند؛ به‌ویژه آنکه با تشکیل کنفرانس جهانی استکهلم (ژوئن ۱۹۷۲) نگرش جدیدی در مورد محیط زیست به نام حقوق بشر ایجاد شد.ضرورت اقدام بین‌المللی موثر و دقیق در حفاظت از محیط زیست دریائی، با سانحه ی کشتی توری کانیون احساس شد.

یکی از نمونه های منحصر به فرد محیط زیست دریایی که به دلیل ویژگی های خاص آن نیازمند حمایت ویژه است، محیط زیست دریایی دریای خزر می باشد. دریای خزر بزرگ ترین پیکره بسته آبی در سطح زمین است و نبود هر گونه ارتباط طبیعی با سایر اقیانوس ها آن را به یک زیست بوم بسیار ویژه تبدیل کرده است . نگرانی کشورهای ساحلی از وضعیت رو به تخریب محیط زیست این محدوده آبی، افزایش روزافزون فعالیت های اکتشاف و استخراج نفت و گاز و صنایع وابسته به آن، کاهش روزافزون منابع آبزی بویژه ماهیان خاویاری که گونه های در حال انقراض به شمار می روند و در نتیجه کاهش خاویار بعنوان یکی از منابع ارز خارجی، کاهش تنوع زیستی و تخریب زیستگاه ها و ورود گونه های غیربومی مهاجم از جمله عواملی بودند که ضرورت استفاده از یک اهرم قانونی در قالب یک کنوانسیون منطقه ای را برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر بیش از پیش نمایانگر نمودند.

از سال 1991 و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل وضعیت بحرانی این دریا، بر اساس تمایل پنج کشور حاشیه آن (آذربایجان، ایران، قزاقستان،‌ روسیه و ترکمنستان)، برنامه محیط زیست دریای خزر با هدف همکاری در زمینه حفاظت از این دریا تدوین گردید. در پی این رویکرد در سال 1995 همه کشورهای ساحلی برای جلوگیری از تخریب بیشتر محیط زیست دریای خزر و نجات آن، در مورد اجرای برنامه ای بدین منظور تحت عنوان برنامه محیط زیست دریای خزر (CEP) به توافق رسیدند. هدف اصلی این برنامه، اعمال مدیریت زیست محیطی در دریای خزر و پیرامون آن و هدایت منطقه با توسل به راهبردهای توسعه پایدار به نحوی که منافع درازمدت و سلامت جوامع بشری تضمین گردد و اصالت طبیعی محیط و پایداری منافع منطقه برای نسل حاضر و نسل های آینده محفوظ گردد، بوده است.

به طور کلی از ابتدای شکل گیری برنامه محیط زیست دریای خزر، یکی از اهداف عمده این برنامه تشویق کشورهای ساحلی به ایجاد یک کنوانسیون زیست محیطی بوده است. بدین لحاظ تهیه متن سند این کنوانسیون در دستور کار کشورهای منطقه قرار گرفت و در این رابطه جلساتی برگزار گردید. ثمره تلاش هایی که از سال 1375 با برگزاری اجلاس منطقه ای در ژنو شروع و تا آبانماه سال 1382 تداوم پیدا کرد، تدوین یک چارچوب حقوقی زیست محیطی به منظور ایجاد تعهدات برای کشورهای ساحلی بوده که این سند تحت عنوان «کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر»در 13 آبانماه سال 1382 (چهارم نوامبر 2003) به امضاء وزرای محیط زیست و نمایندگان تام الاختیار کشورهای ساحلی دریای خزر در تهران رسید و عنوان «کنوانسیون تهران» را نیز کسب کرد. این کنوانسیون نهایتا در تاریخ 21 مردادماه 1385 لازم الاجرا گردید.

کنوانسیون محیط زیست دریای خزرشامل شش بند مقدماتی و 37 ماده است، امکان همکاری کشورهای ساحلی را با یکدیگر و با نهادهای بین المللی برای رفع مشکلات زیست محیطی خزر و در نتیجه زمینه ای را برای پیشبرد صلح و همدلی در منطقه فراهم می کند. طی سالیان گذشته، زیرمجموعه کنوانسیون تهران، 4 پروتکل ذیل توسط دبیرخانه موقت کنوانسیون (برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد) و کشورهای عضو کنوانسیون تهیه و طی جلسات متعدد کارشناسی مورد بررسی و بازبینی قرار گرفته است.

1) پروتکل” آمادگی، واکنش و همکاری منطقه‌ای در مبارزه با سوانح آلودگی نفتی“: در این بین از مهمترین پروتکل های الحاقی به کنوانسیون تهران، پروتکل “آمادگی، واکنش و همکاری منطقه‌ای در مبارزه با سوانح آلودگی نفتی” است. این پروتکل به نحوه مقابله با آلودگی های نفتی که در اثر سوانح دریایی ممکن است در دریای خزر روی دهند می‌پردازد که بر اساس آن، متعاهدین باید تمامی تدابیر مناسب جهت آمادگی و مقابله با سوانح آلودگی نفتی ، ایجاد سیستم ملی مقابله با آلودگی نفتی توسط دولتهای عضو و تهیه دستورالعمل هایی برای جوانب کاربردی، عملیاتی و فنی ایجاد نمایند. این پروتکل پس از سال ها بحث و بررسی توسط کارشناسان کشورهای عضو کنوانسیون تهران، سرانجام در سومین نشست کشورهای عضو کنوانسیون در قزاقستان به امضای مسئولین محیط زیست کشورهای حاشیه دریای خزر رسید و تحت عنوان پروتکل آکتائو (محل امضای پروتکل در قزاقستان) نام گرفت.

2) پروتکل “حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی”:چهارمین کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون تهران در تاریخ 22-20 آذرماه 1391 (12-10 دسامبر 2012) با شرکت وزرا و معاونین وزرای محیط زیست کشورهای عضو این کنوانسیون در شهر مسکو برگزار شد. در این کنفرانس متن پروتکل “حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی” مورد تصویب کلیه کشورهای عضو قرار گرفت.

3) پروتکل “حفاظت تنوع زیستی”: این پروتکل به حفاظت از تنوع زیستی دریای خزر با تاکید بر حفاظت گونه ای و همچنین حفاظت از زیستگا هها می پردازد.

این پروتکل در پنجمین کنفرانس کشورهای عضو کنوانسیون تهران که در اردیبهشت ماه 1393 در ترکمنستان برگزار شد مورد تایید نهایی قرار گرفته و به امضای وزرای محیط زیست ایران و ترکمنستان رسید. سایر کشورها نیز در مدت زمان تعیین پروتکل مذکور را امضا خواهند کرد.

4) پروتکل “ارزیابی اثرات زیست محیطی فرامرزی:” بر اساس این پروتکل کشورهای عضو متعهد می گردند تا پیش از اجرای طرح های بزرگ که احتمال دارد اثرات سوء فرامرزی برای سایر کشورها در منطقه دریای خزر ایجاد کنند، مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی انجام داده و گزارش آن را به دبیرخانه کنوانسیون و کشورهای عضو درخواست کننده ارائه دهند.

این پروتکل هنوز تحت بررسی کارشناسی توسط کشورهای منطقه قرار دارد.

.The environment.

2. کیس، الکساندر، پیتر اچ. و وین فراید لانگ، ترجمه محمد حسن حبیبی،انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، بهار 1379.صص 6-5 .

تعریف دیگری با جامعیت بیشتر درباره محیط زیست در کنوانسیون مسوولیت مدنی خسارات ناشی از اعمال خطرناک در محیط زیست، مورد استفاده قرار گرفته است که طرح پیشنهادی آن را، شورای اروپا که یک سازمان منطقه ای در اروپا می باشد در تاریخ 21 ژوئن 1993 در لوگانو به تصویب رسانده است براساس ماده 2 کنوانسیون مذکور: محیط زیست شامل بخش های زیر می شود:

-” منابع طبیعی اعم از تجدیدپذیر و غیر قابل تجدید مانند؛ هوا، آب، خاک و کلیه جانوران و گیاهان و تأثیر متقابل این عوامل بر یکدیگر

– اموال و داراییهایی که جزء میراث فرهنگی می باشند

– و مناظر و چشم اندازهای ویژه”

تعاریف دیگری نیز از محیط زیست ارائه شده است. برای مطالعه بیشتر رک به؛ 

سازمان حفاظت از محیط زیست     

ـ  اهداف

هدف اصلی از تدوین این پایان نامه پاسخ دادن به پرسش اصلی ذیل می باشد:

1. کنوانسیون ساختاری 2003 تهران چه نقشی را در حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر داشته و آیا این نقش پویا و مؤثر بوده است؟

همچنین در راستای پاسخ به پرسش اصلی فوق، پایان نامه حاضر کوشش می کند که به پرسش های فرعی ذیل پاسخ دهد:

1. تعهدات و مسئولیتهای دولتهای ساحلی دریای خزر به موجب کنوانسیون ساختاری 2003 تهران چه می باشد؟