• 6. 1. سوال اصلی تحقیق. 7

 

• 6. 2. سوالات فرعی تحقیق. 7

 

• 7. کلیات روش تحقیق.. 8

 

• 8. قلمرو تحقیق.. 9

 

• 9. سازماندهی پژوهش… 9

 

• 10. اهمیت صنعت لبنی کشور. 10

 

• 11. مدل مفهومی تحقیق.. 12

 

• 12. تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق.. 13

 

• 12. 1. تعاریف عملیاتی و نظری.. 13

 

فصل دوم 14

 

 

2. 1. مقدمه. 15

 

2. 2. صنعت لبنی در کشور. 16

 

2. 3. مفهوم فناوری و انتقال فناوری.. 20

 

2. 3. 1. فناوری.. 20

 

2. 4. دانش آشکار و دانش ضمنی. 22

 

2. 4. 1. ابعاد دانش ضمنی. 25

 

2. 5. انتقال فناوری.. 26

 

2. 5. 1. انواع انتقال فناوری.. 29

 

2. 6. فرآیند انتقال فناوری.. 32

 

2. 7. انتقال تکنولوژی و دانش ضمنی. 35

 

2. 7. 1. چارچوب مفهومی یونیدو. 43

 

2. 8. مکانیزم های انتقال. 51

 

2. 8. 1. مکانیزم تعاملی. 52

 

2. 9. مدلهای انتقال فناوری.. 61

 

2. 10. روش های انتقال تکنولوژی.. 80

 

2. 10. 1. لیسانس.. 82

 

2. 10. 2. سرمایه گذاری مستقیم خارجی. 85

 

2. 10. 3. ادغام و اکتساب.. 92

 

2. 10. 4. خرید شرکت.. 99

 

2. 10. 5. مشاوره 101

 

2. 10. 6. اخذ بی واسطه. 103

 

2. 10. 7. سرمایه گذاری مشترک.. 104

 

2. 11. اثربخشی انتقال فناوری.. 107

 

2. 12. انتخاب مدل تحقیق.. 124

 

فصل سوم 125

 

 

3. 1. مقدمه. 126

 

3. 2. روش شناسی تحقیق.. 126

 

3. 2. 1. فرایند اجرایی تحقیق. 130

 

3. 3. جامعه آماری.. 131

 

3. 4. حجم نمونه آماری.. 131

 

3. 5. روش نمونه گیری.. 133

 

3. 6. ابزار گردآوری داده ها 133

 

3. 7. ویژگی های فنی(روایی وپایایی) 135

 

3. 8. روشهای تجزیه و تحلیل داده ها 136

 

فصل چهارم 139

 

 

4. 1. مقدمه. 140

 

4. 2. توصیف دموگرافیک نمونه‌های تحقیق.. 141

 

4. 2. 1. جنسیت پاسخ دهندگان. 142

 

4. 2. 2. سن پاسخگویان. 143

 

4. 2. 3. سطح تحصیلات پاسخگویان. 144

 

4. 2. 4. سابقه کاری.. 145

 

4. 3. تحلیل داده‌های کمی تحقیق.. 146

 

4. 3. 1. بررسی نرمال بودن توزیع. 147

 

4. 3. 2. توزیع فراوانی نمونه ها 148

5. 

   ader>
"box-sizing: inherit; margin-bottom: 1.5em;"> 
5. .. 150

 

4. 3. 4. رتبه بندی عوامل تاثیرگذار. 155

 

فصل پنجم 157

 

 

5. 1. مقدمه. 158

 

5. 2. یافته های تجزیه تحلیل پرسشنامه. 158

 

5. 2. 1. سؤال اصلی پژوهش.. 159

 

5. 2. 2. سؤالات فرعی پژوهش.. 159

 

5. 3. جمع بندی و پیشنهادات.. 162

 

5. 3. 1. پیشنهادات تحقیق بر اساس مبانی نظری، سوالها وفرضیه های تحقیق. 162

 

5. 4. پیشنهادات کاربردی.. 164

 

5. 5. پیشنهادات جهت تحقیقات آینده. 167

 

منابع. 173

 

پرسشنامه. 168

 

abstract 181

 

مقدمه

 

تغییر و تحول فناورانه عامل کلیدی در رشد اقتصادی، تحول صنعتی و قابلیت رقابت در ابعاد بین المللی است و کارشناسان آنرا عنصر اصلی افزایش ستانده و درآمد در بیشتر کشورهای توسعه یافته و شرکتهای بزرگ و موفق می دانند. در بیشتر کشورهای در حال توسعه، منبع اصلی توسعه صنعتی، انتقال فناوری از کشورهای توسعه یافته و از طریق فرایند انتقال فناوری است. فناوری حاصل تلاش انسان برای غلبه بر طبیعت است. فناوری، توانایی های انسان را افزایش داده و به او کمک می کند با کیفیت بهتری زندگی کند و ارزان تر و سریعتر  به کالاها و خدمات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کند. اما آنچه که در حال حاضر به مساله فناوری بعد تازه ای داده است، سرعت و عمق و تداوم جریان مستمر پیشرفت آن است که منجر به رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی بسیاری از کشورها شده است. پیشرفت های فناورانه در عصر کنونی بسیار سازمان یافته تر و پیوسته تر از گذشته اند و بر خلاف قبل، با سرعتی بسیار در حال رشد و گسترش اند(میگون پوری،1393). کشورهای پیشرفته توجه ویژه ای به امر خلق و توسعه فناوری دارند و در سطوح مختلف مدیریت فناوری ، برای آن برنامه ریزی می کنند. اما در کشورهای در حال توسعه به دلیل عقب ماندگی زیاد از این کشورهای صنعتی و همچنین بدلیل عدم توازن در خلق فناوری، پیمودن راه انتقال فناوری با هدف پر کردن شکاف فناورانه گریز ناپذیر است و برای موفقیت هر چه بیشتر در این زمینه لازم است که علاوه بر آماده سازی زیرساخت های موجود ، فرایند انتقال فناوری را با تمرکز بیشتری مدیریت و بر آن نظارت کرد (عزیزی و همکاران، 1386).  با توجه به نرخ بالای شکست پروژه های انتقال فناوری در بسیاری از بنگاهها، توجه به شناسایی عوامل بازدارنده و تسریع کننده جذب و توسعه فناوری از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد. اهمیت توجه به مدیریت فرایند انتقال فناوری در این است که به تصمیم گیرندگان، در توجه به تمامی ابعاد فناوری یاری می رساند تا بدین طریق انتقال فناوری بتواند نقش فراهم کننده بسترها و زیرساختهای مناسب جهت جذب، بومی سازی، اشاعه و خلق فناوری های جدید را ایفا کند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و مساله انتقال موثر و اثر بخش فناوری در صنایع پر درآمدی مانند صنایع لبنی که از صنایع پر اشتغال در کشور به شمار می آید، از مسائل مهم و حیاتی تاثیرگذار بر رشد و توسعه کشور می باشد.

 

 

1. 2. بیان مساله

 

 با توجه به اینکه انتقال فناوری های جدید و برتر به عنوان یکی از راهکارهای حفظ مزیت رقابتی در بنگاه ها به حساب می آید، توجه به شناسایی عوامل بازدارنده و تسریع کننده تاثیرگذار بر جذب و توسعه فناوری از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد (ناصری و نامدار زنگنه،1387). باید توجه داشت هنگامیکه درباره  فناوری سخن می گوییم اشاره به پدیده ای داریم که اهمیت جنبه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آن کمتر از جنبه های فنی و صنعتی آن نیست. در سالهای اخیر ده ها میلیارد دلار صرف خریداری فناوری نوین وارداتی شده اما در بسیاری مواقع به دلیل عدم توجه نسبت به اثربخشی استراتژی های انتقال فناوری در شرایط وقوع آنها، در واقع صرفا ماشین آلاتی خریداری شده که بعد از مدتی فرسوده و از کار افتاده شده اند. این امر در صنایع لبنی که از صنایع رقابتی کشور می باشد و نیز با توجه به شرایط فعلی کشور که مواجه با تهدیدات و تحریمهای سیاسی و اقتصادی می باشد، از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. همچنین با توجه به سرعت جهانی شدن و نیاز شرکتها و کشورها به رقابت تنگاتنگ در عرصه بازار جهانی، فناوری های جدید و برتر به عنوان یک مزیت رقابتی جهت نیل به اهداف و حضور در عرصه اقتصاد جهانی مطرح گردیده اند. کشورهای در حال توسعه فقط 5% فناوری جهانی را تولید می نمایند، لذا توسعه داخلی فناوری برای شرکتهای مستقر در این کشورها مقرون به صرفه نبوده و بیشتر به دنبال انتقال فناوری از کشورهای توسعه یافته ترند (ناصری، نامدار زنگنه، 87). علیرغم اینکه نقش انتقال فناوری در ایجاد مزیت رقابتی و توسعه اقتصادی در قالب ایجاد مشاغل جدید، جذب سرمایه و ایجاد شرکتهای جدید، مشخص شده اما اینگونه فعالیتها دارای هزینه فراوان و در عین حال نرخ شکست بالایی هستند. (ترون و همکاران، 1998) با این حال این گونه فعالیتها مورد تشویق دولتمردان و مسئولین دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی و مدیران صنایع است، زیرا علاوه بر اینکه منبع خوبی برای درآمد دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی است، رابطه بین دانشگاه و صنعت را تعمیق بخشیده و در سطحی کلانتر موجب توسعه اقتصادی میگردد (ترون و همکاران،1998). همچنین می بایست تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوان از طریق آن فرایند انتقال فناوری را بهبود داده و به عاملین اجرای آن کمک بیشتری نمود. بر این اساس صنعت لبنیات می تواند با شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر اثربخشی انتقال فناوری، به نوعی موجبات رشد و توسعه کسب و کارهای این حوزه را فراهم آورد. از طرف دیگر می تواند با ارائه مدلی که بیانگر ورودی و خروجی مشخص و معیارهای واضح برای اثربخشی انتقال فناوری موفق باشد، به مراکز و موسساتی که در این زمینه عملکرد ضعیفی دارند، کمک کند تا سطح اثریخشی خود را ارتقاء دهند (کن،2009). همچنین با توجه به اینکه موانع فراوانی در راه انتقال فناوری به چشم میخورند، لذا شناسایی روشها و عوامل عام و خاص که بر موفقیت و اثربخشی انتقال فناوری در صنعت لبنی تاثیر گذارند، می تواند باعث کاهش ریسک در انتقال فناوری گردیده و منجر به افزایش امکان موفقیت در پروژه های انتقال فناوری و رشد و توسعه کسب و کارهای مربوط به این حوزه گردد.

 

 

1. 3. اهمیت و ضرورت تحقیق

 

انجام این تحقیق برای سه گروه محققان، صنعتگران و سیاستگذاران حوزه لبنی مهم و ضروری خواهد بود و دستاوردهایی به همراه خواهد داشت. این پژوهش در مورد یکی از مباحث مورد توجه و در عین حال بحث برانگیز در مدیریت فناوری در محیط های آکادمیک یعنی انتقال فناوری می باشد. با توجه به اینکه شناسایی مولفه های اثربخشی فرایند انتقال فناوری می تواند یکی از مهمترین مولفه های تاثیرگذار بر مدیریت موثر و موفقیت آمیز فناوری باشد و نیز با توجه به اینکه تا کنون تحقیق کامل و جامعی که این موضوع را در صنعت مورد نظر بررسی کرده باشد، وجود ندارد، اهمیت تحقیق بر این موضوع بیش از پیش نمایان می گردد. از این رو این پژوهش می تواند توجه محققان را به تعمق بیشتر بر اثربخشی استراتژیهای انتقال فناوری در جهت انتخاب بهترین روش ها و در نتیجه انتقال موفق فناوری جلب کند و از اینرو بر ادبیات موضوع بیافزاید. از طرف دیگر هنگامیکه درباره فناوری سخن  می گوییم اشاره به پدیده ای داریم که اهمیت جنبه های فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی آن کمتر از جنبه های فنی و صنعتی آن نیست. با توجه به خلا موجود در زمینه پژوهشهای مرتبط با انتقال فناوری مخصوصا ارزیابی میزان موفقیت و اثربخشی جنبه های مختلف آن ، امید است که یافته های این پژوهش بتواند سیاستگذاران و مسئولین امر را به اتخاذ سیاستی هدفمندتر و با بازخور بهتر در زمینه انتخاب روشهای انتقال فناوری تشویق کند.

 

 

1. 4. اهداف تحقیق

 

اهداف اصلی و فرعی این تحقیق به شرح زیر می باشد.

 

 

1. 4. 1. هدف اصلی تحقیق

 

شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر اثربخشی فرایند انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

 

1. 4. 2. اهداف فرعی تحقیق

 

 

• شناسایی عوامل موثر عامل انتقال در اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

• شناسایی عوامل موثر کانال انتقال در اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

• شناسایی عوامل موثر مورد انتقال در اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

• شناسایی عوامل موثر گیرنده انتقال در اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

• شناسایی عوامل موثر محیط تقاضا در اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران

 

 

1. 5. فرضیات تحقیق

 

 

• عامل انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران موثراست.

 

• کانال انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران موثر است.

 

• مورد انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران موثر است.

 

• گیرنده انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران موثر است.

 

• محیط تقاضا بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران موثر است.

 

 

1. 6. سوالهای تحقیق

 

سوالهای اصلی و فرعی این تحقیق به شرح زیر می باشند.

 

 

1. 6. 1. سوال اصلی تحقیق

 

عوامل موثر بر اثربخشی فرایند انتقال فناوری در حوزه صنایع لبنی تهران کدامند و اولویت بندی آنها چگونه است؟

 

 

1. 6. 2. سوالات فرعی تحقیق

 

 

• عوامل موثر عامل انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی درحوزه صنایع لبنی تهران کدامند ؟

 

• عوامل موثر کانال انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی درحوزه صنایع لبنی تهران کدامند ؟

 

• عوامل موثر مورد انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران کدامند؟

 

• عوامل موثر گیرنده انتقال بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران کدامند؟

 

• عوامل موثر محیط تقاضا بر اثربخشی انتقال تکنولوژی در حوزه صنایع لبنی تهران کدامند؟