6-1-2- گردشگری رویداد ورزشی: 13

 

6-1-3- اسبدوانی: 15

 

فصل دوم. 16

 

مقدمه. 17

 

2-1-گردشگری.. 18

 

2-2-گردشگری جشنواره ها  و رویدادها 21

 

2-3- ویژگیهای بهترین رویدادها 25

 

2-4-مدیریت در رویدادها و جشنواره ها 26

 

2-5- نقش صنعت گردشگری در گسترش ورزش… 28

 

2-6- جایگاه تمدن اسب ترکمن در استان گلستان. 29

 

2-6-1- سرزمینی به نجابت اسب های ترکمن و سبزی جنگلهای گرگان. 29

 

2-6-2-ترکمن ها در گلستان. 30

 

2-6-3- آداب و رسوم ترکمن : 33

 

2-6-4-عید باستانی نوروز: 33

 

2-6-5- عید قربان: 33

 

2-6-6- ماه مبارک رمضان و عید فطر: 34

 

2-6-7- جشن شصت و سه سالگی: 35

 

2-6-8-رقص خنجر: 35

 

2-7-  راههای جذب گردشگر به وسیله صنعت اسب سواری: 36

 

2-7-1- صنعت اسب و پتانسیل بالای اشتغال‌زایی.. 36

 

2-7-2- صنعت اسب دوانی ایالات متحده آمریکا 39

 

2-8-شرط بندی در مسابقات اسب سواری.. 40

 

2-8-1-پیش بینی های مجاز باعث کمک به اقتصاد اسب است… 44

 

2-9- اسب درمانی با هدف جذب گردشگر : 47

 

2-10- پرورش اسب در ایران. 49

 

2-11- موقعیت اسب ایران در سطح بین المللی.. 51

 

2-12-جایگاه ویژه اسبدوانی در بین مردم منطقه. 52

 

2-13- طبقه بندی رویداد. 54

 

2-14- بررسی عوامل موثر در میزان اثرات ناشی از گردشگری رویداد -. 55

 

2-15- تأثیرات ناشی از رویدادها -. 57

 

2-15-1-  تأثیرات اقتصادی.. 58

 

2-15-2- تأثیرات اجتماعی فرهنگی و روانشناختی.. 59

 

2-15-3- تأثیرات سیاسی.. 59

 

2-15-4-  تأثیرات تجاری.. 59

 

2-16- پیشینه تحقیق : 60

 

2-16-1- تحقیقات انجام شده در ایران. 60

 

2-16-2- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران. 61

 

فصل سوم. 64

 

مقدمه. 65

 

3-1-جامعه آماری.. 65

 

3-2-نمونه آماری و روش نمونه گیری.. 66

 

3-3-ابزار و شیوه جمع آوری اطلاعات… 67

 

3-4-روش میدانی.. 67

 

3-5-روش­های آماری.. 68

 

3-6-پایایی پرسشنامه: 69

 

3-7-روش آلفای کرونباخ.. 69

 

فصل چهارم. 71

 

مقدمه : 72

 

4-1-آمار توصیفی.. 73

 

4-2-طرح سوالات تحقیق: 75

 

4-3- فرضیات و آزمون های تحقیق.. 81

 

 

 

فصل پنجم. 91

 

مقدمه. 92

 

5-1- بحث و نتیجه گیری.. 92

 

5-2- پیشنهادات… 94

 

5-3- محدودیت ها 98

 

منابع و مأخذ: 99

 

مقدمه

 

گردشگری ، یکی از متنوع ترین و بزرگترین فعالیت های اقتصادی در دنیا به شمار می آید. این فعالیت نشان داده است که می تواند به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال زایی، رشد و توسعه یک کشور نقش چشمگیری را ایفا کند. گردشگری دارای انواع گوناگونی چون : گردشگری تاریخی، فرهنگی، ماجراجویانه، ورزشی،‌ درمانی،روستایی، رویدادها و… است. توجه به رویدادها در گردشگری دارای سابقه طولانی نیست. بعضی از رویدادها همچون مناسک حج از سابقه طولانی برخوردارند و با گذشت زمان، فعالان این رشته دریافته اند که با برگزاری یک رویداد می توان علاوه بر اهالی یک محل، توجه دیگر بازدید کنندگان، از سایر مناطق را نیز به آن محل جلب نمود.(رنجبریان، 1378)

 

برگزاری یک رویداد موجب اعتبار بخشی، توجه رسانه ها و سرازیر شدن سرمایه ها به یک محل می شود، که در پی آن تامین هر چه بهتر نیازهای مردم محلی، رشد و توسعه یک منطقه را به همراه دارد.این نوع گردشگری را می توان از محدود راه کارهایی برشمرد که سبب بازدید دوباره گردشگر از یک محل و یا جذب گردشگران در ایام غیراز اوج سفر می شود. یک رویداد ممکن است به صورت متناوب و سالیانه (مناسک حج) یا چند سال یکبار (مسابقات جام جهانی فوتبال) برگزار گردد، و مدت زمان آن می تواند یک روزه، چند روزه تا چند هفته و در برخی موارد یکساله (انتخاب یک شهر به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام) باشد. (مولادوست، 1391)

 

رویدادها دارای تنوع و گستردگی فراوان می باشند، و می توانند در برگیرنده یک رویداد ساده برای مردم محلی یک منطقه (مراسم امیری خوانی در استان مازندران) و یا در سطح کلان (برگزاری مسابقات المپیک) باشند. رویداد اسبدوانی گنبد کاووس تنها رویداد مهم ورزشی در حال برگزاری در استان گلستان می باشد. ()

 

1-1 بیان مسأله

 

پیکره اقتصادی بسیاری از کشورها را گردشگری تشکیل می دهد که به عنوان دومین منبع درآمد بیش از 49 کشور در حال توسعه به حساب می آید. گردشگری راهبردی است برای افزایش درآمد، فقرزدایی و توسعه است که براساس پیش بینی WTO (سازمان جهانی گردشگری) در سال 2012 بیش از 6/8 درصد از اشتغال جهان را تشکیل می داد. بر طبق جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی WTO در سال 2010 ، بازار تقاضای گردشگری 935 میلیون گردشگر در سال 2013 ، حدود یک میلیارد دفتر در سال 2020 به عدد 6/1 میلیارد نفر خواهد رسید. (سقایی، 1385)

 

با توجه به سه عنصر مهم گردشگری یعنی جاذبه های فرهنگی، طبیعی و رویداد ، گردشگری مبتنی بر رویداد در طی 50 سال گذشته از مهمترین پدیده های اجتماعی و اقتصادی قرن بیستم بوده است.در برگزاری فستیوال 800 ساله چین که به جشن اژدها مشهور است تا رخدادهای پرزرق و برق امروزی، رویدادها مقاصد گوناگون گردشگری قرار گرفته اند. در دهه های پایانی قرن بیستم روند برگزاری رویدادهای گوناگون در مقاصد مختلف چنان شتاب گرفته است که گویا مسابقه ای در تدارک و برگزاری رویداد میان مقاصد گردشگری در جریان است. این موضوع از آنجا که مسئله توسعه گردشگری در کشور در چارچوب سیاست های کلی نظام قرار دارد، می توان به عنصری جذاب برای معرفی طیفی به نسبت روزآمدتر و قابل توسعه تراز جاذبه ها در گردشگری بدل گردد. بدیهی است نخستین گام در این مسیر شناخت انواع رویدادها و نحوه مدیریت آنهاست. (برنجبریان و مزاهدی، 1385)

 

موضوعات گردشگری رویداد که تقریباً در تمامی جوامع وجود دارد و منبع مهمی برای جذب گردشگری می باشد، بسیار متنوع است:

 

 

1. جشن های فرهنگی مثل جشنواره ها، کارناوال ها، رخدادهای مذهبی مثل مناسک حج و یادبودها

 

1. نشست های سیاسی و دولتی مثل جلسات سران، مراسم سلطنتی ، دیدارهای افراد سیاسی مهم

 

1. هنر و سرگرمی مثل کنسرت های موسیقی و مراسم های اعطای جوایز مثل مراسم اسکار و فستیوال کن در فرانسه

 

1. تجارت و جلسات تجاری، نمایشگاه های عرضه مصرف کنندگان

 

1. کارگاههای آموزشی و علمی مثل کنفرانس ها و سمینارها و جشن های فارغ التحصیلی

 

1. ورزش و رقابت های ورزشی مثل برگزاری المپیک و جام جهانی و مسابقات اسبدوانی

 

1. رخدادهای خصوصی مثل عروسی های خاص، مهمانی ها و اجتماعی (گتز، دونالد ، 2004)

 

گردشگری رویداد ورزشی به گردشگرانی می گویند که تماشاگران زیادی برای دیدن قهرمان ورزشی و رویداد رقابت های ورزشی به سفر می روند. گذشته از رویدادهای ورزشی زیادی که در ایران برگزاری می شود ، یکی از منحصر به فردترین رویدادهایی که توجه مردمان محلی را از دیرباز با شور و شوق فراوان به خود جلب کرده است، مسابقات اسبدوانی صحرای ترکمن به خصوص کورس بهاره و پائیزه گنبد کاووس کاووس،  پایتخت اسبدوانی ایران است. رویداد اسبدوانی گنبد کاووس کاووس در استان گلستان، با تلفیقی از فرهنگ اصیل ترکمن ، صنایع دستی ، آئین ها و سنت های قدیمی ، جایگاه خود را از دیرباز در بازار تقاضای داخلی با حجم زیاد از 7000 تا 30000 تماشاگر در هفته بدست آورده است. (زیتونلی ، 1386)

 

سطح بالای تقاضای بومی در هر هفته نشان از قابلیت های فراوان و مثبتی است که برای بدست آوردن توجه ملی نیاز به برنامه ها، توجه زیاد در بخش شناسایی دقیق و حمایت همه جانبه دولت در پیشبرد برنامه و اجرای استاندارد و درخور بین المللی از زیرساخت های پیست تا جایگاه تماشاگران و غرفه های فروش مواد غذایی و  نگهداری و پرورش و نمایش اسب دارد که نیاز به توجه عزم ملی است.نقش ها و مسئولیت ها در زمینه شناساندن این رویداد با تقویت تبلیغات و آگاه سازی باید طوری گسترش یابد که به عنوان یک برند اختصاصی برای مقاصد گردشگری قرار گیرد.

 

پیش بینی (شرط بندی) از دیگر جاذبه های خوشه ای مقصد گردشگری رویداد اسب دوانی است که در کنار رقابت اسب ها و چابکسواران با هم می تواند میزبان گردشگرانی باشد که هیجان پیش بینی را در این رقابت ها تجربه کنند.

 

پتانسیل بالای رشد و توسعه این رویداد ورزشی که تقریباً به صحرای ترکمن تعلق دارد بیشتر به منظور تأمین خواسته ها و علایق و نیاز مردم محلی شکل گرفته است. این یک نیاز اساسی است که آن را از منطقه فراتر بوده و به روی پیشرفت و گسترش و شناسایی آن فرصت هایی را در گستره ملی ایجاد کنیم تا حضور گردشگران خارج از استان را فراهم کنیم.

 

مسأله گردشگری و مؤلفه های اقتصادی، کارآفرینی، رشد و توسعه منطقه و سهم گرفتن از این بازار بزرگ و سرشار از درآمد این موضوع را می طلبد که قابلیت های موجود در منطقه را از دیدگاه علمی و آکادمیک بررسی کنیم.

 

بازاریابی نادرست، مشکلات سازمانی و تشکیلات ، وجود سازمان های موازی ، مشکلات سرمایه گذاری دولتی و خصوصی، ضعف در سیستم زیر ساخت استاندارد مطابق با مسابقات کشورهای پیشرفته  ، کمبود تأسیسات اقامتی و هتل ها ، عدم وجود پرسنل آموزش دیده و کارآمد ، عدم ارائه خدمات مناسب ، عدم اجاره ورود بانوان به دیدن و شرکت در این رویداد سنتی و فرح انگیز را می توان مهمترین موانع در توسعه گردشگری ورزشی در سطح ملی دانست. (ناصری، 1385)

 

این تحقیق به دنبال آن است که با توجه به مشاهده قابلیت ها از طرفی و وجود مشکلات از طرفی دیگر راهی را برای توسعه این رویداد بزرگ ملی پیدا کند تا پس از شناسایی و تجزیه و تحلیل موضوع، الگویی را برای معرفی آن به عنوان مقصد گردشگری معرفی نماید.

 

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق

 

توسعه سوارکاری = توسعه استان

 

 در بررسی های صورت گرفته و اثبات شده کشور ایران یکی از ده کشور اول جهان از نظر جذابیت های گردشگری است و از لحاظ تنوع زیستی و جاذبه های طبیعی رتبه پنجم در جهان را دارا می باشد. سیاست، قدرت اقتصادی و اقتصاد سیاسی و فرهنگی همه باعث شده است که برای خلق رویدادهای مهم نوآوری داشته باشند تا گردشگران با انگیزه های قوی تر در رویدادها شرکت کنند و مخاطبان زیادتری در تغییرات و پیشبرد رویدادهای گردشگری سهیم باشند و در نتیجه بازاریابی ، سوددهی ، کلی فروشی و خرده فروش ها، سهم خود را از این رویدادها به نحو احسن ببرند. (پیکارد و رابینسون، 68)

 

در این میان استان هایی مانند استان گلستان که در یک منطقه طبیعی ، بکر، ساحلی و کوهستانی قرار دارد و دارای جاذبه های گردشگری ورزشی خاص هستند، می تواند مورد توجه گردشگران واقع شده و به عنوان مقصدی برای گذراندن اوقات فراغت با انگیزه تفریح و استراحت انتخاب شوند و در دوره زمانی خاص ، تعداد کثیری از گردشگران را به خود جلب کند. استان گلستان (نگارستان ایران) با طبیعت جادویی و جاذبه های فراوان ، معروف به گنجینه اکوتوریسم ایران دارای آبشارها و 500 جاذبه فرهنگی ، از توانایی گردشگری ورزشی فراوان برخوردار است وجود ورزش سنتی اسبدوانی با 3 میدان ملی که پیست اسبدوانی گنبد کاووس کاووس با زیر ساخت مناسبی که اخیراً انجام شده است، از جایگاه ویژه ای از نظر پتانسیل بالقوه و بالفعل گردشگری رویداد در کشور برخوردار است. (زتیونلی، عبدالحمید ، 1386 ، کارکن ، لیلا ، 1390)لذا تسریع در این فعالیت ، شناسایی و پژوهش درباره این منطقه برای سرمایه گذاری و جذب گردشگران جهت توسعه ضروری به نظر می رسد.

 

با برگزاری هفتگی رویداد اسبدوانی و سازوکارهای فراهم آمده و اثرات چندبخشی در فعالیت‌های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی ، این تحقیق بدنبال آن است که ابتدا این رویداد گردشگری را شناسایی کامل کرده و قابلیت ها و پتانسیل های موجود را با نگاه دقیق تر مورد بررسی قرار دهد. در ثانی با توجه به اینکه این رویداد منحصر به فرد در یک محیط طبیعی و بومی که در استان گلستان و در چهار محیط گنبد کاووس کاووس، بندرترکمن و آق قلا و در فصل تابستان در نوروزآباد تهران انجام می گیرد و اکثر بازدیدگنندگان از مردم منطقه ترکمن صحرا تشکیل می دهند، لذا با تلاش و پی گیری ، این رویداد را از منطقه خارج کرده و توسعه و گسترش آن را به خارج از استان برای بازدیدکنندگان و گردشگران تعمیم دهیم.در این بیان مولفه های توسعه در کشور شامل بخش های زیر است:

 

 

1. شناخت رویدادهای ورزشی و سنتی و توانمندکردن توسعه گردشگری (کارکن، 1390)

 

1. تدوین استراتژی توسعه گردشگری ( اصفهانی ، 1387)

 

1. تدوین بازاریابی گردشگری (هنرو ، 1390)

 

1. بررسی آمیخته های بازاریابی در صنعت گردشگری (عباسی ، 1389)

 

1. تقویت تبلیغات و آگاه سازی در خصوص قابلیت های گردشگری منطقه و استفاده از تقویت توریسم فرهنگی و روستایی مبتنی بر رویداد اسبدوانی

 

با توجه به موضوعات مطرح شده ، هدف اصلی این پایان نامه و پژوهش ها و تحقیقات همانطور که از عنوان آن پیداست ، بررسی و ا مکان سنجی گردشگری رویداد مبتنی بر کورس اسبدوانی گنبد کاووس می باشد که آیا این رویداد محلی قابلیت تبدیل شدن به یک رویداد ملی و خوش بینانه تر به یک رویداد بین المللی و ورود گردشگران خارج از استان و بین المللی هست یا خیر؟!

 

1-3- سابقه تحقیق

 

به نظر می رسد برگزاری مسابقات و رویداد اسبدوانی پس از سالها برگزاری از نظر جذب مخاطب بومی به بلوغ خود رسیده است. با وجود اهمیت این مهم تاکنون هیچ گونه قابلیت سنجی و بررسی و تجزیه و تحلیل تحقیق جدی در خصوص این رویداد در ایران انجام نگرفته است.

 

اما در خارج از ایران به دلیل اهمیت بالای گردشگری رویداد و مسابقاتی نظیر این پژوهش ها، کتاب ها و پایان نامه های زیادی نگاشته شده است که در ذیل منابع خارجی و داخلی می آید:

 

 

1. گردشگری رویداد، راهی به سوی بدست آوردن امتیاز از طریق رقابت نویسنده دونالدگتز (2002)

 

1. گردشگری رویداد ، تعریف ، تکامل و تحقیق نویسنده ، دونالدگتز (2004) مقاله ای جامع در مورد گردشگری رویداد

 

1. توریسم ورزشی ، شرکت کنندگان ، رویکردها و برگزارکنندگان (2004) نویسنده کریس بول و مایک وید

 

1. گردشگری ، رویدادها و تغییرات اجتماعی ، دوباره سازی جهان، نویسندگان دیوید پیکارد و مایک رابینسون (2006)

 

1. فستیوال ها ، رویدادها و گردشگری ، نویسنده ؛ برنادت کوئین (2009)

 

1. توسعه گردشگری ورزشی ، نویسنده ؛ توماس هینج و جیمز هایمن (2010)

 

 و محققان داخلی به ترتیب سال و پژوهش عبارتند از :

 

 

1. شناسایی توانمندی های گردشگری ورزشی استان گلستان (1386) ، پایان نامه کارشناسی ارشد، عبدالحمید زیتونلی ، رشته تربیت بدنی ، دانشگاه پیام نور تهران

 

1. آیدین تاج زاده نمین (1389) ، بازاریابی بهترین راه توسعه گردشگری رویداد

 

1. لیلا کارکن (1390) ، نقش برگزاری رویداد اسب دوانی در توسعه گردشگری ورزشی استان گلستان ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، رشته تربیت بدنی، دانشگاه پیام نور تهران

 

1. دکتر هاشم کوزه چیان (1390) نقش ابعاد کیفیت خدمات گردشگری در رضایت مندی گردشگران ورزشی

 

امید است با انجام این پژوهش گامی در جهت شناسایی و شناساندن آن به عنوان یک رویداد قابل توجه و مهم برداشته باشیم.

 

1-4- کاربرد های متصور از تحقیق:

 

با انجام این پایان نامه تحقیقی و بررسی امکان سنجی گردشگری رویداد در استان گلستان اولین سازمانی که متنفع از این شناسایی رویداد می شوند، فدراسیون اسبدوانی جمهوری اسلامی ایران است. با رونق دادن و اثر بخشیدن به این بخش به عنوان یک رویداد مهم و بزرگ برای جذب تماشاگر، باعث پویایی این رویداد آمیخته با ورزش فرح انگیز باشد.از این پایان نامه به عنوان یک تحقیق پژوهشی در دانشگاه ها و علاقمندان به گردشگری رویداد می‌توانند استفاده کنند.

 

هیئت های سوارکاری استان ، هیئت هایی سوارکاری شهرستان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، آژانس های مسافرتی و تورگردانی و تمامی ارگان ها و سازمان هایی که در این بخش دخیل هستند می توانند باعث غنی ساختن تورهای گلستان گردی و شرکت در کورس اسب دوانی سهیم باشند.

 

1-5- فرضیه یا سوالات تحقیق

 

– بین گردش گری رویداد با کورس اسب دوانی گنبد کاووس کاووس رابطه معنی داری وجود دارد.

 

 

 

 

فصل دوم: مبانی نظـری

 

 

2-1 تعریف واژه توریسم. 9

 

 

2-2 اشکال گردشگری.. 12

 

 

2-3 آثار و کارکردهای گردشگری.. 14

 

 

2-4 هزینه‌های بالقوه 15

 

 

2-5 آثار مثبت گردشگری.. 16

 

 

2-6 آثار منفی گردشگری.. 18

 

 

2-7 عوامل موثر بر گردشگری.. 20

 

 

2-8 موانع گردشگری.. 22

 

 

2-9 تشریح موانع. 22

 

 

2-10 عناصر تأثیرگذار در امنیت جهانگردان. 24

 

 

2-10-1 نقش دولت‌ها 24

 

 

2-10-2 برنامه‌ریزی.. 25

 

 

2-10-3 هویت فرهنگی.. 25

 

 

2-10-4 عوامل سیاسی و اداری.. 26

 

 

2-10-5 شبکه راه‌ها 26

 

 

2-11 امنیت معتبرترین جاذبه گردشگری در ایران. 26

 

 

2-12 راهکارهای توسعه گردشگری.. 27

 

 

2-13 دیدگاه‌های موجود در زمینه گردشگری.. 29

 

 

2-13-1 دیدگاه حمایتی مثبت.. 29

 

 

2-13-2 دیدگاه گسست (منفی) 30

 

 

2-13-3 دیدگاه نظارتی.. 30

 

 

2-13-4 دیدگاه سازگاری.. 31

 

 

2-13-4 دیدگاه دانش مدار. 31

 

 

2-13-5 گردشگری مذهبی.. 31

 

 

2-14- ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی- فرهنگی شهر مشهد. 34

 

 

2-15- جاذبه‌های گردشگری شهر مشهد. 35

 

 

2-15- 1خدمات حمل و نقل (دسترسی) 38

 

 

2-16- خدمات مهمان نوازی.. 41

 

 

2 ـ 16 ـ 1 ـ خدمات اقامتی.. 41

 

 

2 ـ 16 ـ 2 ـ خدمات پذیرایی.. 43

 

 

2-17تعداد گردشگران ورودی.. 45

 

 

2- 18 – مشخصات و اهمیت حمل و نقل هوایی.. 46

 

 

2-20 مشکلات ساختاری صنعت حمل و نقل هوایی کشور. 50

 

 

2-21 دفتر خدماتی- مسافرتی مشهد (سفرگذاری‌ها) 52

 

 

 

 

 

فصل سوم روش شناسی تحقیق

 

 

54

 

 

55

 

 

55

 

 

3-4- نمونه آماری و روش نمونه‌گیری.. 56

 

 

3-5- تعیین حجم نمونه. 57

 

 

3-6- متغیرهای تحقیق. 58

 

 

3-6-1-متغیر وابسته. 59

 

 

3-6-2-متغیر مستقل. 59

 

 

3-7- ابزار جمع‌آوری اطلاعات.. 59

 

 

3-8- روایی پرسشنامه. 60

 

 

3-9- پایایی (اعتبار درونی) 61

 

 

3-11- آزمون فرض نرمال بودن متغیرها 62

 

 

3-10- روش‌های آماری.. 63

 

 

 

 

 

 

 

فصل چهارم: یافته‌های تحقیق

 

 

4-1- مقدمه. 64

 

 

های پرسشنامه. 65

 

 

آزمون فرضیه‌ها‌ی تحقیق. 89

 

 

 

 

 

فصل پنجم: نتیجه‌گیری

 

 

نتیجه‌گیری.. 97

 

 

 منابع و ماخذ. 100

 

 

مقدمه

 

 

ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ از اﻣﻮر زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ و ﻳﻜﻲ از اﺟﺰای ﻣﻬﻢ ﭼﺮﺧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ‌آﻳﺪ ﻛـﻪ در ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎت ﻗﺮار ﻣﻲ­ﮔﻴﺮد. ﺗﺮدﻳﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ رﺷﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﺪﻳﻮن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻣﺮوزه ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﮕﻲ ﻫﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ، ﻧﻈﺎم ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ آن ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺖ. ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺑﺎل­ﻫﺎی ﭘﺮﻧﺪه وﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺧﻮد ﭘﺮﻧﺪه اﺳﺖﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺿﻌﻒ ﻳﺎ ﻧﺒﻮد ﺑﺎل‌ﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﭘﺮﻧﺪه‌ای ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮواز ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. اﻣﺮوزه ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻋﺪم ﺗﻮﺳﻌﻪ و پیشرفت در ﺣﻤﻞ وﻧﻘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺸﻮرﻫﺎی درﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﺮدی ﺑﻴﻦ­اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺖ.

 

 

امروزه گردشگری دینی، در اجزای متعدد و انواع مختلف، در قالب ساختار و ابعاد وسیع اش، توانسته خود را در متن گردشگری جهانی جای دهد. این گونه از گردشگری وابسته به عوامل متعددی می‌باشد که از همپوشی زیارت و گردشگری سر برآورده است.

 

 

گردشگری دینی همچون دیگر گونه های گردشگری در قالب الگوهای فضایی گردشگری شهری و گردشگری روستایی قرار می‌گیرد. این بدان معنا است که وجود جاذبه های گردشگری دینی در ابعاد جغرافیایی ـ فضایی شهر یا روستا، نقش با اهمیتی در الگویابی فضایی گردشگری دینی دارد. از بعد دیگر گردشگری دینی یکی از اجزا گردشگری فرهنگی محسوب می‌شود. در واقع در تقسیم بندی بازار گردشگری، گردشگری دینی در یک کلیت فراگیر بازار نوعی از گردشگری فرهنگی محسوب می‌شود. گردشگری فرهنگی عبارت است از « حرکت انسان‌ها برای جاذبه های فرهنگی خاص همچون مکان‌های میراث، نشانه های زیبا شناختی و فرهنگی، هنرها و نمایش‌ها، که خارج از مکان معمولی سکونت قرار دارد» (پاپلی یزدی و سقایی، 1391). این تعریف گستره گردشگری فرهنگی را نشان می‌دهد و از آنجا که به طور کلی مذهب مسئول و زیر بنای اکثر میراث های معماری، ‌هنری و نظیر اینها بوده و در واقع به عنوان بخشی از فرهنگ انسان‌ها محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان گردشگری فرهنگی را باید به عنوان گردشگر در فضای مذهب نیز دسته‌بندی کنیم و گردشگری دینی را جزیی از گردشگری فرهنگی به حساب آوریم. در این بین می‌توان فرآیند گردشگری فرهنگی را شروع وآغازی از نقطه صفر تقدس تا رسیدن به گردشگری دینی وزیارت با تقدس حداکثر در نظر گرفت (سقایی و جهان تیغ، 1390).

 

 

بر مبنای مباحث فوق گردشگری مذهبی حجم حداکثری از جریان زیارت را در برمی‌گیرد. در چارچوب یک نگرش ساختاری، مقصد گردشگری مذهبی (در اینجا مشهد) نیازمند شکل دادن به یک ساختارگردشگری مخصوص به خود می‌باشد تا در این ساختار عرضه محصول گردشگری مذهبی در ارائه به مشتری فراهم آید. در ساختار گردشگری تولید شده حاصل از کنش گردشگری در مقاصد آنچه تبلور دارد محصولی است که از ترکیب اجزا مختلفی همچون جاذبه، دسترسی، خدمات مهمان نوازی، امکانات و تسهیلات زیربنایی و عناصر نهادی سازمانی شکل می‌گیرد (سقایی، 1385). حمل و نقل هوایی در این بین بخشی از عنصر دسترسی در محصول گردشگری محسوب شده که به نوبه خود جایگاه با اهمیتی را دارا می‌باشد. به گونه‌ای در کلانشهر مشهد حدود 85 درصد گردشگران خارجی (یا بین‌المللی) به محصول گردشگری مذهبی شهر مشهد از طریق حمل و نقل هوایی دسترسی دارند (سقایی، 1390) این خود گویای اهمیت حمل و نقل هوایی در ساختار گردشگری مذهبی در شهر مشهد است. با توجه به مباحث مطرح شده در این پایان نامه در چارچوب دیدگاه ساختاری به بررسی حمل و نقل هوایی در توسعه محصول گردشگری مذهبی پرداخته می‌شود.

 

 

1-2 بیان مسئله

 

 

امروزه گردشگری مذهبی با همه اجزا وگونه‌های مختلف آن به سبب ویژگی­های ساختاری وکارکردی خاص، توانسته خود را در متن گردشگری جهانی جای دهد به طوریکه حوزه نفوذ آن سراسرجهان را فرا گرفته است. در این راستا مقاصد گردشگری مذهبی در جهان سالانه پذیرای تعداد کثیری از زائران و گردشگران هستند. از جمله این مقاصد گردشگری مذهبی، شهر مشهد است که مرقد مطهر امام رضا (ع) است. پیدایش، حیات، شکل گیری، رشدوتوسعه شهرمذهبی مشهد محصول ارتباط بین شهر با مضمون مذهبی و محیط طبیعی آن است. در واقع مشهد به عنوان یک شهر مذهبی سالانه پذیرای بیست میلیون نفر زائر و گردشگر است. این حجم بالا از سفرهای گردشگری به مشهد از طرق مختلفی انجام می‌گیرد.در این میان حمل ونقل، بالاخص حمل ونقل هوایی اهمیت بسزایی درجذب گردشگران بخصوص گردشگران خارجی به شهر مشهد دارد.حدود 83 درصد زائران و گردشگران خارجی جهت سفر به شهر مشهد از هواپیما استفاده می‌کنند و همچنین حدود 7 درصد زائران و گردشگران داخلی نیز از هواپیما جهت سفر به مشهد استفاده می‌کنند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد رایج­ترین وسیله سفر زائران خارجی به مشهد هواپیما بوده و قریب به 1/83 درصد با هواپیما، به مشهد مسافرت می­کنند. به هرحال، شکی نیست که جهت افزایش تردد مسافران، تبادل کالا و…. میان کلان شهر مشهد و کشورهای همسایه لزوم توجه به برخی زیرساختها، ضوابط ومقررات، تجهیزات وامکانات و از همه مهمتر قابلیت­ها وپتانسیل­های موجود در صنعت حمل ونقل باید مورد توجه قرار گیرد که در این زمینه حمل و نقل هوایی در زمینه جذب گردشگران خارجی در اولویت اول می‌باشد. بنابراین نیاز به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید این صنعت در کلانشهر مشهد به منظور شناخت نقش و جایگاه حمل ونقل هوایی با تاکید برگردشگران خارجی در توسعه گردشگری مذهبی در این شهر است.

 

 

1-3 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

 

 

در رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ارﺗﺒﺎﻃﺎت دﻳﭙﻠﻤﺎﺳﻲ و اﻳﺠﺎد دﻓﺎﺗﺮ ﻛﻨﺴﻮﻟﻲ، ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ﺣﺮف اول را ﻣﻲزنند. ﺣﻀﻮر ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎﻫﺎی ﻣﺪرن، رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺣﺠﻢ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻫﻮاﻳﻲ وﺗﻘﺎﺿﺎی ﺳﻔﺮ ﻫﻮاﻳﻲ درﻛﻨﺎر اﺻﺎﻟﺖ ﻣﻮﺿﻮع اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ، اﻣﻦ­ﺗﺮﻳﻦ راه، ﺳﺮیع­ترین و ﺳﺎﻟﻢ­ﺗﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ اﺻﻞ ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪ زﻳﺮ ﺑﺨﺶ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ اﺳﺖ. آنچه در این صنعت اهمیت دارد دامنه آن است که در تولید و ارائه خدمات گردشگری به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثرگذار می­باشد. گردشگری پدیده پیچیده­ای است و توصیف آن به صورتی موجز و خلاصه دشوار است. پیچیدگی دامنه گردشگری زمانی بیشتر قابل تأمل می­شود که نقش سازمان­های مختلف دولتی، غیرانتفاعی و خصوصی در کنار بخش­های مشخصی نظیر صنایع حمل و نقل بر تولید و ارائه خدمات به گردش­پذیر جلوه می­کند.

 

 

حمل و نقل به عنوان یکی از اجزاء کلیدی در ساختار صنعت گردشگری محسوب می­شود. بنابراین گردشگری تنها زمانی تبدیل به یک پدیده جهانی شد که صنعت حمل و نقل هوایی پس از مقررات­زدایی به تکامل خود نزدیک شده بود.

 

 

امروزه گردشگری در جهان توسعه فراوانی یافته است، گردشگری یکی از بزرگترین و گسترده­ترین فعالیت­های اقتصادی در جهان محسوب می­شود. بسیاری از کشورها از این راه توانسته­‏اند وضعیت خود را بهبود ببخشند و از مشکلاتی مانندبیکاری، پایین بودن سطح درآمدسرانه و کمبود درآمد ارزی خویش بکاهند.

 

 

امروزه به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نیز می‌نامند. گردشگران تنها با هدف بازدید از مکان­ها، تفریح، استراحت و شنا به مسافرت نمی­روند، بلکه می­کوشند تا به تجربه­های ارزشمندتری نیز به دست آورند. برخی از گردشگران جهت بهره­مندی از جنبه‌های معنوی و دینی سفر می­کنند از جمله این دسته گردشگران آنانی هستند که جهت به جا آوردن آداب و فرائض دینی به مقاصد مذهبی سفر می­کنند که به عنوان گردشگران مذهبی شناخته میشوند. گردشگری مذهبی یکی از قدیمی­ترین وپر رونق­ترین گردشگری­های گذشته و حال در سراسرجهان است که قدمت آن به اندازه قدمت فرهنگ دینی است. زیارت و گردشگری مذهبی که ریشه درباورها واعتقادهای دینی- مذهبی دارد به مفهوم تخصصی خود فراتر از وابستگی به زمان و اوقات فراغت است.

 

 

ایران به عنوان یک مقصد جذاب گردشگری، بی­شک ظرفیت جذب گردشگران بسیاری را دارد که در عرصه­ی تعامل جامعه میزبان­-­میهمان علاوه بر منابع اقتصادی چشمگیر، قابلیت توسعه فرهنگی و نیز ارائه سیمای مثبتی از کشور را می­تواند داشته باشد. کلانشهرمشهد هرساله پذیرای میلیونی زائران آن حرم مطهر است. بنا به بررسی‌های انجام شده تعدادزائران وگردشگران ورودی به مشهددرسال1390 معادل بیست میلیون برآورد گردیده است که بیشترین تعداد گردشگران را گردشگران خارجی بویژه گردشگران عرب کشورهای خلیج فارس تشکیل میدهند و تمایل روزافزونی نیز به مشارکت در حوزه‌های گوناگون ازجمله سرمایه گذاری در طرح‌ها وپروژه‌های عمرانی شهر مشهد (بخصوص در حوزه گردشگری) دارند. لذا یکی از مسائل و مشکلات قابل بحث صنعت حمل ونقل دراین مقصد گردشگری می­باشد که میتوان با ارائه تدابیر و راهکارهای مناسب سهم عمده‌ای درجذب گردشگری این شهر ایفا نمود. همچنین از آنجا که نسبت به گردشگر داخلی تعداد گردشگران خارجی برای ایجاد یک اشتغال در مشهد کمتر می‌باشد با افزایش تعداد گردشگران خارجی از طریق حمل و نقل هوایی، اشتغال توسعه یافته و نرخ بیکاری در شهر مشهد کاهش می‌یابد. همچنین توسعه حمل و نقل هوایی و دسترسی راحت تر گردشگران خارجی تکرر سفر را به شهر مشهد فراهم می‌آورد.

 

 

1-4 اهداف پژوهش

 

 

1-4-1- هدف اصلی

 

 

تبیین نقش و جایگاه حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد

 

 

1-4-2- اهداف فرعی

 

 

 

• أ‌. شناخت نقاط قوت حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد

 

 

• ب‌. شناخت نقاط ضعف حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد

 

 

• ت‌. شناخت نقاط فرصت حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد

 

 

• ث‌. شناخت نقاط تهدید حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد

 

 

• ج‌. شناخت جایگاه حمل و نقل هوایی در توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان ­شهر مشهد

 

 

 

1-5 فرضیات پژوهش

 

 

1-5-1- فرضیه اصلی

 

 

به نظر می­رسد بین صتعت حمل و نقل هوایی و توسعه گردشگران مذهبی خارجی به کلان­شهر مشهد رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

1-5-2- فرضیه فرعی

 

 

 

• أ‌. به نظر می­رسد صتعت حمل و نقل هوایی مشهد در جایگاه نسبتا مناسبی با توجه به هدف توسعه گردشگران مذهبی خارجی قرار دارد.

 

 

• ب‌. به نظر می­رسد بین تعداد کم پروازهای بین­المللی شهر مشهد و جذب گردشگران مذهبی خارجی به مشهد رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

• ت‌. به نظر می­رسد بین میزان دسترسی به هواپیماهای پهن پیکر با ظرفیت بالا در فرودگاه شهر مشهد و جذب گردشگران مذهبی خارجی به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

• ث‌. به نظر می­رسد بین فرسوده بودن(ایمنی) ناوگان حمل و نقل هوایی شهر مشهد و جذب گردشگران مذهبی خارجی به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

• ج‌. به نظر می­رسد بین تعرفه بلیط پروازهای خارجی شهر مشهد و جذب گردشگران مذهبی خارجی به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

• ح‌. به نظر می­رسد بین ارائه خدمات کیفیت سرویس و خدمات ارایه شده در محیط فرودگاه و در داخل هواپیما در پروازهای خارجی شهر مشهد و افزایش جذب گردشگران خارجی به این شهر رابطه معناداری وجود دارد.

 

 

 

1-6 متغیرهای پژوهش

 

 

 

 

23

 

25

 

30

 

33

 

37

 

40

 

42

 

46

 

47

 

48

 

51

 

52

 

61

 

64

 

66

 

68

 

72

 

78

 

فصل 3: روش تحقیق 84

 

85

 

85

 

88

 

89

 

89

 

90

 

91

 

92

 

97

 

97

 

99

 

فصل 4: آزمون و ارزیابی فرضیه ها 102

 

103

 

103

 

109

 

110

 

117

 

120

 

122

 

124

 

فصل 5: نتیجه گیری و پیشنهادات 130

 

131

 

132

 

133

 

134

 

136

 

137

 

140

 

141

 

منابع 142

 

پیوست‌ها 156

 

Country of Origin (COO)

 

 

• مقدمه

 

امروزه با برداشته شدن موانع تجارت بین کشورها و رواج ساز و کارهای شبکه ای، شاهد ظهور پدیده ی جهانی شدن در

 سطح تجارت بین الملل، که به تعبیری به معنای ایجاد شرکتهای بزرگ چند ملیتی و رویارویی مصرف کنندگان با محصولات این شرکت هاست، می باشیم. در نتیجه مصرف کنندگان، با توجه به رویارویی با حجم وسیعی از محصولات ساخته شده در کشورهای مختلف دنیا، ناچارند تا با استفاده از برخی منابع و نشانه های اطلاعاتی مهم، به ساده سازی و اطمینان یافتن از تصمیم گیری خرید خود بپردازند. یکی از این نشانه های اطلاعاتی، نام کشور سازنده ی محصول می باشد که در ادبیات بازاریابی به اصطلاح “Made in …” شهرت یافته است. به عبارت دیگر تنها، نام کشور محل ساخت یک محصول، می تواند در مقبولیت یا عدم مقبولیت آن محصول تأثیر بسزایی داشته باشد. همچنین تولیدکنندگان عرصه ی بین المللی نیز خود، به خوبی به این امر واقفند که یکی از ویژگی های متمایز کننده ی محصولات در عرصه ی رقابت، کشور محل ساخت آن محصولات بوده و از این رو در انتخاب محل تولید و یا مونتاژ محصولات خود، دقت لازم را به عمل می آورند. امروزه این پدیده ی مهم را اثر ”کشور محل ساخت“  یا به اختصار COO می نامند. توجه به مبحث COO در اکثر کتب رفتار مصرف کننده، گواه بر اقبال ویژه ی مؤلفان این حوزه، به این مبحث می باشد.

 

بنابراین با توجه به مطالب گفته شده ما نیز باید سعی کنیم تا استفاده های لازم را از این موضوع برده و نکات کاربردی آن را برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی، استخراج کنیم. زیرا مصرف کنندگان و تولید کنندگان ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و باید با ابعاد مختلف این موضوع آشنا شوند. بدین منظور در این مطالعه سعی شده است تا چشم به دریچه های جدیدی، از این منظر بگشاییم. جزئیات بیشتری از این تلاشها در ادامه آمده است.

 

 

• اهمیت موضوع

 

مبحث کشور محل ساخت (COO) امروزه یکی از مباحث مهم در حیطه ی رفتار مصرف کننده است که همه ی نظریه پردازان این رشته، عموماً به آن پرداخته و ابعاد مختلف آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. تا جایی که این موضوع بیشترین جنبه ی مورد مطالعه در حوزه رفتار مصرف کننده ی بین الملل بوده است  (Tan & Farley 1987. در واقع موضوع کشور محل ساخت، در دهه های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است و انتظار می رود که با توجه به روند مستمر جهانی شدن و افزایش پویایی ها ، این رشد  بیشتر نیز بشود.

 

مقالات زیادی در بیان اهمیت اثرات COO در نشریات بازرگانی ، از بدو پیدایش موضوع تا کنون انتشار یافته است. این جذابیت موضوع نه تنها در بخش بازار مصرف کننده، بلکه در بخشهای بازار مصرف سازمانی و سیاستهای دولتی نیز بوده است. این موضوع به تمایز آشکاری در رقابت جهانی، برای برخی محصولات اشاره می کند که این بار نه به خاطر کیفیت آنها و یا نوآوری ها، بلکه به خاطر تأثیر بسزای کشور محل ساخت آن محصول، بر ذهنیت مصرف کننده می باشد. این تأثیر، گویای برخی اثرات ضمنی و نامشهود است که گاه، بسیار قوی تر از اثرات عینی و مشهود عمل می کنند.

 

اگر چه این موضوع از ابتدای پیدایش تجارت و مبادله در عرصه ی بین الملل وجود داشته است اما توجه به آن بصورت علمی و نظام مند، سابقه ی چندانی نداشته و از موضوعات روزآمد این حوزه می باشد. تحقیقات زیادی در کشورهای اروپایی، ایالات متحده، چین و آسیای جنوب شرقی انجام گرفته، که بیشتر آنها مؤیّد تأثیر COO بر رفتار مصرف کننده است.  این تحقیقات نشان می دهد که COO یک نشانه ی اطلاعاتی مهم است که نه تنها مورد علاقه ی کسب و کارها، به منظور ارتقای رقابت پذیری آنها می باشد بلکه برای سیاست گذاران دولتی که همین دغدغه ها را در سطح ملی دارند، نیز جالب توجه است. از اینرو چگونگی تأثیر COO بر ارزیابی و قصد خرید محصولات و همچنین توان نسبی COO در مقایسه با دیگر نشانه های اطلاعاتی، از موضوعات مورد علاقه ی فعالان و محققان حوزه ی بازاریابی بین الملل شده است تا این اطلاعات بتواند در تجویز استراتژی های کارآتر برای شرکتها ، سودمند باشد. استدلالی که پشت این واقعیت نهفته است، گسترده شدن بازارهای جهانی به بیشتر کشورها و دسترس پذیرتر شدن کالاهای خارجی در بیشتر بازارهای ملی است. این امر موجب شده است تا شرکتها بتوانند محصولاتشان را در سراسر دنیا تولید کرده و جایی که محصول در آنجا تولید می شود ممکن است روی ادراک مصرف کننده از کیفیت آن محصول تأثیر بگذارد.

 

بنابراین مطالعات زیادی ثابت می کند که مصرف کنندگان در سراسر جهان از COO به عنوان یک عامل تأثیرگذار در ارزیابی کالاها استفاده می کنند.  اما متأسفانه این موضوع تا کنون، آنطور که باید مورد توجه محققان کشورمان قرار نگرفته و به آن پرداخته نشده است. از این رو ما سعی کردیم تا در این مطالعه به بحث و بررسی درباره ی ابعاد این موضوع پرداخته و از منظری خاص، مصرف کننگان کشور را در این زمینه مورد بررسی قرار دهیم.

 

برای این منظور به بررسی و مطالعه ی اثر کشور محل ساخت محصول در صنعت پوشاک پرداخته ایم. بنابراین با توجه به واردات قسمت عمده ای از پوشاک مصرفی کشور و همچنین تأثیر بسزایی که بر عملکرد مؤلفه های اقتصادی و فرهنگی دارد، موضوع این تحقیق، از اهمیت مضاعفی برخوردار می گردد. در واقع با یافتن مؤلفه های مؤثر بر بهبود نام پوشاک ایرانی و گسترش حوزه ی مصرف آن، هم می توان به اهداف مطلوب اقتصادی دست یافت و هم در بهبود نام های تجاری ملی موفق بود. این در حالی است که بنا بر اعلام اتحادیه صادر کنندگان نساجی و چرم ایران در سال 1390، ظرفیت این بازار در داخل کشور حدود 12 میلیارد دلار بوده که درصد بالایی از این مقدار بصورت قاچاق وارد کشور می شود.  

 

 

• بیان مسأله

 

قلمرو مسائل بازرایابی بسیار گسترده است و نمی توان همه ی این مسائل را تحت یک عنوان واحد و در یک چارچوب مشترک مورد بررسی قرار داد. هانت (2002) در این زمینه یک مدل جامع را ارائه داده است که در آن ماهیت قلمرو مسائل بازاریابی بیان شده است. این مدل که به مدل دوشاخگی ها معروف است، همه ی مسائل بازاریابی را در سه تقسیم بندی دو شاخه ای طبقه بندی کرده است:

 

 

• انتفاعی/ غیر انتفاعی

 

• خرد/ کلان

 

• اثباتی/ تجویزی

 

وجه تمایز دو شاخگی اول در سودگرا بودن و یا نبودن سازمان ها و یا نهادهای مورد نظر است. در دو شاخگی خرد/ کلان نیز واحدهای منفرد (شرکت ها و خانوارها) از واحدهای در سطوح بالاتر و با حجم پیوستگی بیشتر، جدا شده اند. در دو شاخگی آخر نیز، هر چه که بر بایدها و نبایدها دلالت می کند در حیطه ی مسائل تجویزی قرار گرفته و آنچه که به دنبال تشریح و پیش بینی فعالیت های بازاریابی باشد را جزو بازاریابی اثباتی می دانند. در مجموع، ترکیب این دوشاخگی ها، هشت حالت مختلف را بوجود می آورد که می توان هر موضوع بازاریابی را در یکی از این دسته بندی ها قرار داد. بنابراین، با توجه به رویکرد دوشاخگی های سه گانه، مسئله ی مورد مطالعه ی ما در این تحقیق، در دسته ی مسائل انتفاعی/ کلان/ اثباتی واقع می شود:

 

 

• انتفاعی: بررسی صنعت پوشاک که هدف اصلی آن سودآوری است.

 

• کلان: بررسی صنعت پوشاک در سطح کلان (کشورهای ایران، ترکیه و چین) و نه یک شرکت و یا برند خاص.

 

• اثباتی: تشریح و ترسیم وضعیت کنونی و نه آنچه که یک جامعه از لحاظ سیستم های بازاریابی باید داشته باشد.

 

حال که ماهیت قلمرو مسأله ی مورد مطالعه ما در این تحقیق روشن شد، بطور مشخص تر و واضح تر به بیان مسأله ی تحقیق می پردازیم.

 

امروزه پژوهشگران حیطه ی رفتار مصرف کننده با این پرسش اساسی روبرو می باشند که آیا کشور محل ساخت محصول بر ارزیابی و انتخاب محصول، توسط مصرف کننده اثر می گذارد یا نه؟ در واقع پرسش عنوان شده بیانگر مسأله ای است که سنگ بنای ادبیات موضوع کشور محل ساخت یا COO شده است. در این حوزه، مطالعات فراوانی در نقاط مختلف دنیا انجام شده و محققان به نتایج ارزشمندی رسیده اند. در سالهای اخیر نیز، برخی مطالعات محدود در این حوزه، در داخل کشور انجام گرفته است. بنابراین این انگیزه بوجود آمد تا در توسعه و گسترش ادبیات این موضوع در کشور، گام برداریم. در این مطالعه سعی ما بر این است تا به توصیفی از نحوه ی نگرش مصرف کنندگان نسبت به کشور محل ساخت یا COO در صنعت پوشاک ایران بپردازیم. در این راستا نگرش مصرف کننده ی ایرانی نسبت به کشور محل ساخت، مورد بررسی واقع شده و این اثر برای سه کشور ایران، چین و ترکیه در صنعت پوشاک مورد مقایسه قرار گرفته است. به عبارت دیگر ما در این پژوهش با این مسأله روبرو هستیم که نگرش مصرف کنندگان ایرانی نسبت به پوشاک ساخته شده در کشورهای ایران، ترکیه و چین چگونه است و مصرف کننده ایرانی کدام پوشاک را نسبت به بقیه ترجیح می دهد؟ سعی ما در این مطالعه بر ایجاد توازن و هماهنگی بین مفهومی کردن و کاربردی کردن ابعاد موضوع می باشد. شایان ذکر است که این موضوع در حیطه ی موضوعات بین رشته ای بوده و از حوزه ی علوم مدیریتی و رفتاری بهره می گیرد. در واقع سهم عمده ای از بررسی های ما در چارچوب مفهوم نگرش خواهد بود که در قلمرو موضوعات رفتاری قرار دارد.

 

 

• اهداف تحقیق

 

پس از بیان اهمیت موضوع و چارچوب مسأله، در ادامه اهداف تحقیق بیان می گردد:   

 

 

• بررسی نگرش مصرف کنندگان ایرانی به ”ساخت ایران“ در صنعت پوشاک.

 

• بررسی نگرش مصرف کنندگان ایرانی به ”ساخت ترکیه“ و ”ساخت چین“ در صنعت پوشاک.

 

• مقایسه نگرش مصرف کننده ی ایرانی به ”ساخت ایران“ با ”ساخت ترکیه“ و ”ساخت چین“ در صنعت پوشاک.

   

  • پرسشها و فرضیه های تحقیق

 

همانطور که در قسمت قبل نیز مشاهده شد، هدف ما از انجام این مطالعه، بررسی نگرش مصرف کنندگان ایرانی نسبت به کشور محل ساخت پوشاک و مقایسه سه کشور ایران، ترکیه و چین در این زمینه می باشد. در این راستا باید بتوانیم اهداف مورد نظر را بصورت سؤالاتی کاملاً واضح و روشن از خود بپرسیم و آنها را مبنایی برای تدوین فرضیه های تحقیق نماییم. با این وصف می توان سؤالات تحقیق و فرضیات مرتبط با هر سؤال را بدین ترتیب ارائه کرد:

 

 

1. آیا مصرف کننده ایرانی نگرش مثبتی نسبت به پوشاک ”ساخت ایران“ دارد؟

 

H1: تفاوت معنا داری بین ابعاد سازه ی نگرش نسبت به پوشاک ایرانی وجود دارد.

 

H2: نگرش مصرف کننده ی ایرانی نسبت به پوشاک”ساخت ایران“مثبت می باشد.

 

 

2. آیا مصرف کننده ایرانی نگرش مثبتی نسبت به پوشاک ”ساخت ترکیه“ دارد؟

 

 

 

 

2-2-3 گردشگری مبتنی برطبیعت…………………………………………………………………. 21

 

2-3  گونه شناسی گردشگری……………………………………………………………………….. 23

 

2-3-1 اکوتوریسم…………………………………………………………………………………….. 23

 

2-3-2 گردشگری تفریحی…………………………………………………………………………. 25

 

2-3-3 گردشگر ساحلی……………………………………………………………………………… 26

 

2-3-4 گردشگری فرهنگی- تاریخی……………………………………………………………… 29

 

2-3-5 گردشگری مذهبی…………………………………………………………………………… 31

 

2-4 برنامه ریزی گردشگری…………………………………………………………………………. 33

 

2-4-1 اهمیت برنامه ریزی گردشگری……………………………………………………………. 33

 

2-4-2 سیر تکاملی برنامه ریزی گردشگری……………………………………………………… 35

 

2-4-3 مراحل برنامه ریزی گردشگری……………………………………………………………. 37

 

2-4-4  عناصر موجود در برنامه ریزی مقاصد گردشگری…………………………………….. 38

 

2-4-5  رویکردهای برنامه ریزی گردشگری……………………………………………………. 38

 

2-4-5-1 رویکرد سیستمی…………………………………………………………………………. 39

 

2-4-5-2 رویکرد زیست محیطی وتوسعه پایدار………………………………………………… 39

 

2-4-5-3 رویکرد طولانی مدت…………………………………………………………………… 40

 

2-4-5-3 رویکرد استراتژیک……………………………………………………………………… 40

 

2-4-6  عوامل فعال در برنامه ریزی گردشگری…………………………………………………. 41

 

2-5  برنامه ریزی راهبردی گردشگری…………………………………………………………….. 42

 

2-5-1 مفهوم برنامه ریزی راهبردی گردشگری…………………………………………………. 42

 

2-5-2 اهداف برنامه ریزی راهبردی گردشگری………………………………………………… 45

 

2-5-3 فرایند برنامه ریزی راهبردی گردشگری…………………………………………………. 46

 

2-6 مدل تحلیلی تحقیق……………………………………………………………………………….. 47

 

2-6-1 مدل سوات  (SWOT)………………………………………………………………………. 48   

 

2-6-2 مدل برنامه ریزی استراتژیک کمی(QSPM)……………………………………………. 50

 

فصل سوم:وضعیت گردشگری در استان گلستان………………………………………….. 51

 

3-1موقعیت جغرافیایی استان گلستان……………………………………………………………….. 52

 

3-2  تقسیمات سیاسی استان گلستان……………………………………………………………….. 53

 

3-3  جاذبه های گردشگری استان گلستان………………………………………………………… 59

 

3-3-1 جاذبه های طبیعی…………………………………………………………………………….. 59

 

3-3-1-1 کوه ها……………………………………………………………………………………… 59

 

3-3-1-2 غارها……………………………………………………………………………………….. 61

 

3-3-1-3 آبشارها…………………………………………………………………………………….. 66

 

3-3-1-4 رودخانه ها………………………………………………………………………………… 68

 

3-3-1-5 تالاب ها…………………………………………………………………………………… 71

 

3-3-1-6 دشت ها……………………………………………………………………………………. 74

 

3-3-1-7 گل فشان ها……………………………………………………………………………….. 74

 

3-3-1-8 پارک های طبیعی……………………………………………………………………….. 76

 

3-3-1-9 دیگر جاذبه های طبیعی…………………………………………………………………. 78

 

3-3-2 جاذبه های فرهنگی – تاریخی…………………………………………………………….. 82

 

3-3-2-1 تپه ها……………………………………………………………………………………….. 82

 

3-3-2-2 قلعه ها……………………………………………………………………………………… 85

 

3-3-2-3 مساجد……………………………………………………………………………………… 85

 

3-3-2-4 زیارتگاه ها………………………………………………………………………………… 87

 

3-3-2-5 کاخ ها…………………………………………………………………………………….. 89

 

3-3-2-6 کاروانسراها……………………………………………………………………………….. 89

 

3-3-2-7  خانه های کهن…………………………………………………………………………… 90

 

3-3-2-8 موزه ها…………………………………………………………………………………….. 93

 

3-3-2-9 کانون های شهری وروستایی تاریخی………………………………………………… 98

 

3-3-2-10 آداب ورسوم مردم گلستان…………………………………………………………… 104

 

3-3-2-11 زبان مردم گلستان……………………………………………………………………… 105

 

 

3-3-2-12 موسیقی استان گلستان………………………………………………………………… 106

 

3-3-2-13 پوشاک مردم گلستان…………………………………………………………………. 107

 

3-3-2-14 صنایع دستی استان گلستان…………………………………………………………… 110

 

3-3-2-15 مشاهیر استان گلستان………………………………………………………………….. 114

 

3-3-3 جاذبه های انسان ساخت……………………………………………………………………. 115

 

3-3-3-1 بازارهای استان گلستان………………………………………………………………….. 115

 

3-3-3-1-1 بازارهای دائمی………………………………………………………………………. 115

 

3-3-3-1-2 بازارهای موقت……………………………………………………………………….. 116

 

3-3-3-2 بازارچه های صنایع دستی استان گلستان…………………………………………….. 116

 

3-4 وضعیت راه های دسترسی وحمل ونقل استان گلستان……………………………………… 117

 

3-4-1 شبکه خدمات پروازی وتاسیسات مربوطه……………………………………………….. 120

 

3-4-2 بنادر…………………………………………………………………………………………….. 121

 

3-4-3 حمل ونقل ریلی………………………………………………………………………………. 121

 

3-4-4 ظرفیت جابه جایی مسافر وبار……………………………………………………………… 122

 

3-5 مراکز اقامتی استان……………………………………………………………………………….. 125

 

3-5-1 هتل ها………………………………………………………………………………………….. 125

 

3-5-2 مهمانپذیرها……………………………………………………………………………………. 127

 

3-5-3 پانسیون ها……………………………………………………………………………………… 128

 

3-5-4 کمپ ها……………………………………………………………………………………….. 129

 

3-6 مراکز پذیرایی وخدمات بین راهی استان گلستان…………………………………………… 129

 

3-7 مناطق نمونه گردشگری استان گلستان……………………………………………………….. 130

 

3-8 سرمایه گذاری های انجام گرفته و یا در حال انجام گردشگری در استان گلستان……. 132

 

3-9 تبلیغات وبازاریابی گردشگری انجام گرفته در استان گلستان…………………………….. 135

 

3-10 تقاضای گردشگری استان گلستان………………………………………………………….. 136

 

3-10-1 تعداد گردشگران ورودی…………………………………………………………………. 136

 

3-10-2 مدت اقامت گردشگران…………………………………………………………………… 137

 

3-10-3 انگیزه سفر گردشگران……………………………………………………………………. 137

 

3-10-4 شیوه های سفر گردشگران………………………………………………………………. 138

 

فصل چهارم : برنامه ریزی راهبردی گردشگری در  استان گلستان……………….. 140

 

4-1 روش گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………. 141

 

4-1-1  جامعه آماری ………………………………………………………………………………… 141

 

4-1-2 حجم نمونه……………………………………………………………………………………. 141

 

4-1-3 تحصیلات……………………………………………………………………………………… 141

 

4-1-4 جنسیت…………………………………………………………………………………………. 142

 

4-2 یافته های تحلیلی تحقیق………………………………………………………………………… 143

 

4-2-1 تجزیه وتحلیل سوات( SWOT  )درجهت توسعه گردشگری استان گلستان………. 143

 

4-2-1-1  مرحله ورودی برنامه ریزی راهبردی…………………………………………………. 143

 

4-2-1-1-1 شناسایی نقاط قوت ،ضعف، فرصت وتهدیدهای گردشگری استان گلستان 143

 

4-2-1-1-1-1 تعیین عوامل داخلی تاثیرگذاربرگردشگری استان گلستان……………….. 144

 

4-2-1-1-1-2 تعیین عوامل خارجی تاثیرگذاربرگردشگری استان گلستان……………… 145

 

4-2-1-1-2 تحلیل نقاط قوت،ضعف، فرصت و تهدیدها……………………………………. 147

 

4-2-1-1-2-1 تعیین میزان اهمیت عوامل………………………………………………………. 147

 

4-2-1-1-2-2 تعیین رتبه هرعامل……………………………………………………………….. 147

 

4-2-1-1-2-3 تعیین امتیاز نهایی(ضریب نهایی) عوامل وارزیابی آن……………………… 147

 

4-2-1-1-3 مشخص نمودن استراتژی های کلان واقدام…………………………………….. 155

 

4-2-1-2  مرحله مقایسه…………………………………………………………………………….. 157

 

4-2-1-2-1  ماتریس سوات(SWOT)………………………………………………………….. 158

 

4-2-1-3 مرحله تصمیم گیری…………………………………………………………………….. 162

 

4-2-1-3-1 ماتریس ارزیابی راهبردی  کمی((QSPM………………………………………. 162

 

فصل پنجم: نتیجه وارائه پیشنهادات……………………………………………………………. 165

 

5-1  پاسخگویی به سوالات تحقیق…………………………………………………………………. 166

 

5- 2 مشخص نمودن کلیات استراتژی……………………………………………………………… 168

 

5-3  نتیجه……………………………………………………………………………………………….. 169

 

5-4 پیشنهادات………………………………………………………………………………………….. 170

 

مقدمه

 

   فعالیت های  گردشگری به عنوان بزرگ ترین و متنوع ترین فعالیت  در دنیا به حساب می آید . بسیاری از کشورها این فعالیت  پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دا نند(پارسیان واعرابی ،1382 :73). گردشگری یکی از مطمئن ترین و ارزان ترین منابع کسب درآمد ارزی است (رضوانی، 1382: 16). کشورها و منطقه ها به صورت فزایندهای به این حقیقت پی برده اند که برای حفظ وضعیت اقتصادی خود باید ابتکار عمل به خرج دهند و در صدد یافتن راه های تازه برآیند و همواره عاملی برای پیشرفت وضع اقتصادی است)وای گی و فایوسولا،1388: 261) و تاثیر فراوانی بر ابعاد اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی کشور می گذارد. گردشگری علاوه بر ایجاد اشتغال، سرمایه های اقتصادی را به جریان می اندازد، به دنبال افزایش تقاضا برای سفر به داخل کشور امنیت داخلی را افزایش می دهد و به مشروعیت سیاسی در سطح بین المللی می انجامد و امروزه سفر نه اسباب تفریح و سرگرمی که به تدریج به ابزار شناخت و آگاهی زندگی مردمان، تفاهم با یکدیگر، و فراتر از آن به شناخت جهان پیرامون، حقایق آن و غنای بینش و نگرش آدمیان به مفاهیم زندگیشان تبدیل شده است )شجاعی و نوری، 1384) یک نیاز ضروری برای ایجاد تداوم در ساختارسازی و توسعه برنامه ها وجود دارد و گردشگری  بیش از هر صنعت و فعالیت  دیگری می تواند پایه های مداوم و موثری را برای برنامه های توسعه تحقیقاتی مهیا سازد (Briedenhann & Wickens,2004:6) .            

 

این فعالیت علاوه بر درآمدزایی،ارزآوری، اشتغال زایی و تبادل فرهنگ ها، سهمی را در بین فعالیت های اقتصادی جهان ، از جمله صادرات به خود اختصاص داده است . ایران به سبب وجود جاذبه های فراوان طبیعی، تاریخی و فرهنگی در زمره مستعدترین کشورهای جهان محسوب می شود، لیکن وابستگی شدید درآمد ارزی به صادرات فرآورده های نفت و گاز، موجب کم توجهی به این فعالیت شده است. از این روست که تاکنون و به رغم پتانسیل بالای این فعالیت، فعالیت گردشگری سهم ناچیزی را در اقتصاد کشور به خود اختصاص داده است (میرکتولی و مصدق، 1389: 138).واز  طرف دیگر کشور  بیش از هر زمان دیگری با دشواری اشتغال دست به گریبان است و سیاستگذاران را برآن داشته تا به  دنبال راه حل هایی خارج از الگوهای پیشین باشند . گردشگری به مثابه یک نظام پیچیده با ابعاد بزرگ می تواند راه برون رفت از این تنگنا باشد و به همین جهت باید آن را از تمامی جنبه های ممکن مورد بررسی و مطالعه قرار داد (شجاعی ، نوری ،1384). با وجود اینکه اکثر کشورها با گردشگری  وفعالیت های مرتبط با آن سروکار دارند اما فقط تعداد معدودی از آن ها در این حیطه به عنوان یک شاخص مطرح هستند که این عامل به نحوه رویارویی کشور ها با پدیده گردشگری مربوط می شود. اکنون تجربه نشان داده است که هرکجا گردشگری به طور اتفاقی و بدون وجود برنامه ریزی و استراتژی مشخص توسعه یابد، مشکلات زیست محیطی و اجتماعی متعددی ظهور پیدا خواهد کرد و در درازمدت مشکلات گردشگری بیش تر از فوائد آن می شود (رکن الدین افتخاری و مهدوی، 1385: 3).در این میان برنامه ریزی راهبردی بهترین گزینه برای شناخت قابلیت های گردشگری یک منطقه است.این نوع برنامه ریزی برخلاف سایر انواع برنامه ریزی ها ،حالتی انعطاف پذیر داشته و قادر است عوامل داخلی وخارجی سازمان را برای ارائه یک راهبرد مناسب جهت توسعه بررسی وارزیابی کند.

 

1-1طرح مسئله

 

   گردشگری یکی از پویاترین فعالیتهای اقتصادی عصرحاضر است که نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می کند این فعالیت اقتصادی از طریق ترکیب و بکارگیری همزمان منابع داخلی وخارجی؛منافع اجتماعی ، زیست محیطی وفرهنگی زیادی  را به دنبال دارد.اهمیت این فعالیت ونقش آن در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باعث شده تا بسیاری از مدیران وبرنامه ریزان محلی، منطقه ای و ملی در اقصی نقاط دنیا برای گسترش آن برنامه ریزی و تلاش نمایند(جوان،سقایی،1383  :52). مطابق برآورد سازمان جهانی گردشگری، کل گردشگران دنیادر سال 1950، تقریبا25میلیون نفر ودر سال2000،حدود700 میلیون نفربوده است که این رقم در سال 2020به حدود یک میلیاردو600 میلیون نفر خواهدرسید.این ارقام نشان دهنده رشد7 درصدی دریک دوره پنجاه ساله(1950-2000)است؛به علاوه درآمدهای حاصل ازگردشگری در سال 1980 بالغ بر105میلیارد دلار بوده که این رقم در سال2000به 467 میلیارددلار رسیده است ودرسال2020 به حدودیک میلیاردو950 میلیون دلار خواهدرسید(سازمان جهانی گردشگری،20:2001).